Budowanie nawet tak ważnego elementu budynku, jak dach, wcale nie jest
trudne – trzeba znać tylko kilka zasad prawidłowej konstrukcji i
wykonania dachu, aby ustrzec się przed często spotykanymi błędami. Błędy takie mogą być powodem nieraz bardzo kosztownego remontu.

Pokrywanie dachu rozpoczynamy od ułożenia na krokwiach folii dachowej, która w przypadku dachu ocieplonego służy ochronie materiału termoizolacyjnego przed wilgocią, wykraplającą się z powietrza pod pokryciem. Stosując folię o małej paroprzepuszczalności musimy stworzyć dwa kanały wentylacyjne – jeden pomiędzy folią i ociepleniem oraz – drugi nad folią pod pokryciem.

Decydując się na folię o wysokiej paroprzepuszczalności możemy zrezygnować z wentylowania ocieplenia i układać termoizolację do górnej krawędzi krokwi. Zyskujemy w ten sposób ok. 4 cm wysokości krokwi, które w przypadku folii o niskiej paroprzepuszczalności musimy przeznaczyć na kanał wentylacyjny. W tym miejscu warto wspomnieć o powszechnym i nieprawdziwymi przekonaniu o wpływie pokrycia na przekrój krokwi. Krokwie przenoszą sumę wszystkich obciążeń działających na dach: obciążenia zmienne – napór wiatru i ciężar śniegu oraz stałe – ciężar własny konstrukcji, ocieplenia, wykończenia wewnętrznego i ciężar pokrycia. Widać stąd, że samo pokrycie w minimalnym stopniu wpływa na wymiar krokwi. Z obliczeń przeprowadzanych zgodnie z PN wynika, że udział ciężaru pokrycia w sumie wszystkich obciążeń wynosi maksymalnie 15%. Zresztą, w przypadku dachów ocieplanych ostateczną wysokość krokwi dyktuje grubość warstwy ocieplenia układanego pomiędzy krokwiami, z uwzględnieniem rodzaju użytej folii dachowej. Z tego powodu krokwie pod względem wymagań wytrzymałościowych są przeważnie przewymiarowane.

Kolejnym krokiem w przygotowaniach do układania dachówek jest przybicie kontrłat, wzdłuż krokwi. Mają one dwa zasadnicze zadania:

Kolejnym krokiem jest ustalenie rozstawu łat, dostosowując długość pokrycia do długości krokwi. Pozwala na to kształt dachówek, dzięki któremu wielkość zakładki z jaką układane są dachówki może się zmieniać. Jest to istotne szczególnie w przypadku remontów istniejących budynków, gdyż nie ma potrzeby przerabiania istniejącej więźby dachowej. Również przy nowo budowanych obiektach, nie ma potrzeby projektowania pod konkretną długość pokrycia uzależnioną od rodzaju zastosowanego materiału. Jest to duża korzyść dla inwestorów i projektantów.

Prawidłowe rozmierzenie rozstawu łat jest najważniejszą czynnością rzutującą na końcowy efekt dachu. Jednak dach jako całość składa się z różnych innych elementów i sposób ich wykonania jest tak samo ważny jak ułożenie dachówek na płaskich połaciach.

Układanie dachówek

Układanie dachówek rozpoczynamy od dolnej krawędzi dachu, czyli od okapu.

Aby dolny rząd dachówek leżał pod tym samym kątem nachylenia co wszystkie dachówki na połaci, powinien być podparty ok. 2 cm wyżej niż wynosi wysokość łaty. Możemy to osiągnąć stosując grzebień okapu z kratką wentylacyjną lub dwie łaty (rys.2). Obydwa rozwiązania zapewniają wlot powietrza pod pokrycie.

Każdy dach nachylony posiada kalenicę – najwyższy punkt dachu – , w którym przecinają się dwie przeciwległe połacie. W przypadku dachów nachylonych jednospadowych kalenica to najwyższa pozioma krawędź dachu. Jeżeli połacie przecinając się nie tworzą poziomej kalenicy, a tworzą kąt ostry – jest to grzbiet dachu, a gdy kąt rozwarty – to wówczas jest to kosz.. Do przykrycia kalenicy i grzbietu są gąsiory – czyli półokrągłe dachówki układana wzdłuż krawędzi przecięcia połaci. Grzbiet konstruujemy podobnie jak kalenicę, jedyna różnica to inny element wentylacyjno – uszczelniający. Kosz natomiast jest rynną, którą odprowadzamy wodę spływającą z przeciwległych połaci.

Aby zapewnić właściwe warunki wentylacji połaci gąsiory mocujemy klamrami do łaty kalenicy lub grzbietu. Ważne jest tutaj zachowanie prawidłowej wysokości górnej krawędzi łaty – aby dopasować położenie gąsiora do dachówek. W tym celu można zastosować wspornik do łat – wspornik uniwersalny lub wspornik Gra-fi. Następnie na łacie układamy elementy uszczelniająco-wentylacyjne. Mamy tutaj do wyboru uszczelkę przewidzianą do zastosowania wyłącznie w kalenicy, wykonaną z PCV, której boczne listki dopasowują się do profilu dachówki i zapobiegają przedostawaniu się wody, śniegu czy owadów i ptaków pod pokrycie. Otwory z podniesionymi krawędziami wykonane w górnej części uszczelki pozwalają na odprowadzenie powietrza spod pokrycia, bez ryzyka wnikania wody pod pokrycie. Natomiast sama uszczelka dociśnięta przez gąsior stanowi sprężystą podkładkę i zapobiega obluzowywaniu się wkrętów i gwoździ mocujących przy odkształceniach więźby.

Inną grupą wyrobów są taśmy wentylacyjno-uszczelniające Figaroll i Metalroll. Te wyroby układamy na łacie kalenicy lub grzbietu i wstępnie mocujemy do niej, a następnie przyklejamy do dachówek, wykorzystując klej butylowy znajdujący się przy zewnętrznych krawędziach taśmy i dopasowując do kształtu profilu dachówki. Materiały te mają zdolność wydłużenia wzdłużnego i poprzecznego co zapewnia precyzyjne dopasowanie nawet do wysokiego profilu dachówek.

Kosz jako newralgiczny element dachu odprowadzający wodę jest na ogół wykonywany z blachy. Blachy płaskie powlekane muszą być układane na sztywnej powierzchni z ułożonych obok siebie desek tzw. deskowaniu, co zwiększa koszty wykonania i nie zapewnia odprowadzenia wilgoci. Kondensuje sie ona na obydwu stronach blachy najintensywniej, ze względu na dobrą przewodność cieplną i małą pojemność cieplną. Braas na przykład oferuje kosz aluminiowy tłoczony, który nie wymaga pełnego deskowania i stosowania dodatkowych narzędzi, jak przy płaskich arkuszach. Do jego mocowania służą klamry mocowane poza obrębem kosza bez jego dziurawienia. Jest to rozwiązanie trwałe i estetyczne, gdyż powierzchnia zewnętrzna kosza powlekana jest wysokiej jakości tworzywem.

Dach jako całość wywiera wpływ na obserwatora, dlatego każdy szczegół musi być dopracowany i dopasowany do całości. Dotyczy to widocznych elementów jak szczyty dachu – krawędzi przebiegających wzdłuż ścian szczytowych. Proponujemy tutaj zastosowanie dachówek szczytowych, czyli takich, których boczna krawędź zakrywa część konstrukcji dachu. Eliminuje to konieczność wykonywania wiatrownic z blach lub stosowanie desek, zapewnia jednolitość materiału na całym dachu.

Kolejne tzw. dachówki kształtowe to dachówki wentylacyjne, stosowane wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba wspomagania lub wręcz udrożnienia wentylacji połaci dachowej. Układane są ponad oknami połaciowymi, kominami przesłaniającymi przestrzeń między krokwiami lub przy krokwiach o długości ponad 8 metrów. Ważnym elementem jest również system komunikacji na dachu, umożliwiający kominiarzowi dojście do komina. Składa się on z dachówek pod stopień, na których mocowany jest łuk pozwalający na poziomie usytuowanie ławy, niezależnie od kąta pochylenia połaci dachowej. Dachówki pod stopień wymagają dodatkowego podparcia łatą oraz przykręcenia do górnej łaty. Kolejny element wpływający na bezpieczeństwo eksploatacji dachu to zabezpieczenia przed zsuwającym się z dachu śniegiem. Są to dachówki umożliwiające założenie nakładki do mocowania płotka przeciwśniegowego, bądź też belki. Szczególnie ważne jest zastosowanie tego typu zabezpieczeń w przypadku, gdy okap znajduje sie na ruchliwymi przejściami dla pieszych w centrum miasta. Rozwiązaniem łączącym pewność i trwałość, estetykę oraz łatwość montażu jest taśma Wakaflex stosowana do obróbki kominów i innych elementów przechodzących przez połać dachu. Jest to taśma z poliizobutylenu, zbrojona ciągnioną siatką z wyżarzanego aluminium, która nie odkształca się pod wpływem temperatury i zachowuje raz nadany kształt. Kolory zewnętrznej powierzchni są dobrane do koloru pokrycia. Dwa pasma kleju butylowego umieszczone na brzegach służą do wstępnego mocowania taśmy, która wiąże się z suchym i odpylonym podłożem.

W odróżnieniu do obróbek z blachy, Wakaflex przenosi wzajmene przemieszczenia więźby względem nieruchomego komina. Również bardzo wysoka odporność poliizobutylenu na działanie czynników atmosferycznych, takich jak wysokie i niskie temperatury oraz promieniowanie UV zapewnia trwałość i szczelność połączenia.

Ten krótki cykl poświęcony podstawowej wiedzy o dachu i stosowaniu elementów systemu, może pomóc zrozumieć Państwu, jak powinien być wykonany nowoczesny dach.

Na podst. materiałów BRAAS