Drenaż – odwodnienie gruntu przez dren (ciąg sączków i warstwę drenującą) w celu zapobieżenia powstawania naporu wody. Nie powinno przy tym dochodzić do wypłukiwania gleby.

-Warstwa drenująca – warstwa przepuszczająca wodę, składająca się z warstwy przesiąkliwej i warstwy filtracyjnej lub też warstwy przesiąkliwej mającej własności filtracyjne (tzw. filtr mieszany).
-Warstwa filtracyjna – część warstwy drenującej, która zapobiega wypłukiwaniu cząstek glebowych.
-Warstwa przesiąkliwa – część warstwy drenującej, która odprowadza wodę grawitacyjnie.

Poniżej jeszcze kilka uzupełniających terminów dotyczących stosunków wodnych.
-Woda powierzchniowa – woda opadowa (deszczowa) gromadząca się na powierzchni ziemi.
-Woda infiltracyjna – woda wsiąkająca w grunt i przesączająca się w głąb ziemi.
-Woda warstwowa – woda zbierająca się lub ulegająca spiętrzeniu między poszczególnymi warstwami gruntu.
-Woda błonkowata – woda zawieszona na cząstkach gruntu, utrzymywana przez napięcie powierzchniowe.
-Woda spiętrzona – utrzymujące się stale lub czasowo, wywierające działanie hydrostatyczne, nagromadzenie wody przy elementach budynku na warstwach gruntu o małej przepuszczalności.
-Woda kapilarna – woda podsiąkająca do góry w drobnych porach gruntu przeciwnie do działania siły ciążenia.
-Woda gruntowa – woda występująca w głębszych warstwach gleby, wypełniająca połączone ze sobą puste przestrzenie i podlegająca tylko działaniu siły ciążenia. Określa się ją w zależności od przepływu jako stojącą albo bieżącą.

Wskazówki praktyczne
Normy mówią, że przy izolacji budynków lub elementów budowlanych znajdujących się w ziemi należy, w razie konieczności, wykonać zabezpieczenie osuszające.

Rozróżnia się trzy rodzaje izolacji (DIN 18 195) w zależności od stopnia zagrożenia budynku przez wodę.
1. Izolacja chroniąca przed wilgotnością gruntu.
2. Izolacja chroniąca przed wodą nie naporową.
3. Izolacja chroniąca przed wodą naporową.

W odniesieniu do drenażu między trzema wymienionymi przypadkami zachodzą następujące różnice.
1. Izolacja bez drenażu ma zastosowanie wtedy, gdy grunt ma dużą przepuszczalność.
2. Izolacja z drenażem ma zastosowanie wtedy, gdy napływająca woda daje się odprowadzić za pomocą drenażu, co gwarantuje, że woda nie będzie napierać pod ciśnieniem na izolację.
3. Izolacja bez drenażu ma zastosowanie wtedy, gdy woda naporowa występuje z reguły jako woda gruntowa, albo gdy nie jest możliwe jej odprowadzenie.

Drenaż nie może stwarzać zagrożenia dla stabilności gruntu. Dlatego wykop na drenaż opaskowy nie może sięgać poniżej dna fundamentu.

Z reguły niedopuszczalne jest umieszczanie sączków na odsadzce fundamentowej.

Warstwę przesiąkliwą nad drenażem trzeba ubijać ręcznie do wysokości 15 cm nad najwyższym punktem sączka. Powyżej można użyć wibratora do zagęszczania gruntu.

Niedopuszczalne jest bezpośrednie odprowadzanie do drenażu wody powierzchniowej z rur spustowych, studzienek podwórzowych, okapów, szybów oświetleniowych albo przylegających stromych zboczy.

Dla kontroli i konserwacji na wszystkich załamaniach ciągu sączków powinny być rozmieszczone rury pionowe min. ??300 (DN 300).

Dla kontroli w mniej ważnych miejscach mogą być rozmieszczone rury kontrolne min. ??100. Na końcu instalacji drenażowej trzeba przewidzieć studzienkę zbiorczą min. ??1000. Jeśli warstwa przesiąkliwa ma przewidzianą grubość i zostanie wykonana fachowo, to wykop można wypełnić urobkiem, o ile ten się do wypełnienia nadaje. Wtedy nie jest konieczna dodatkowa zasypka żwirowa.

Zasypkę należy dobierać i zagęszczać odpowiednio do wymagań związanych z danym obiektem.

Po ostatecznym wypełnieniu wykopu musi być sprawdzona zdolność ciągów drenarskich do sprawnego funkcjonowania, na przykład przez wziernikowanie. Wynik badania należy odnotować w protokole odbioru.

Literatura
STANKIEWICZ H.: Zabezpieczenie budowli przed wilgocią, wodą gruntową i korozją. Arkady, Warszawa 1984.
SCHILD E. i in.: Słabe miejsca w budynkach T. 3. Piwnice, drenaże. Arkady, Warszawa 1987.
PN-92/B-12042. Drenowanie. Projektowanie rozstawy i głębokości drenowania.
PN-93/B-12043. Drenowanie. Wykonawstwo. Roboty przygotowawcze.
DIN 1045. Beton und Stahlbeton. Bemessung und Ausf.hrung (Beton i żelbet. Wymiarowanie i wykonawstwo).
DIN 1986 T. 2. Entw-sserungsanlagen f.r Geb-ude und Grundst.cke (Instalacje odwadniające budynków i działek).
DIN 4033. Entw-sserungskan-le und -leitungen. Richtlinien f.r die Ausf.hrung (Kanały i ciągi odwadniające. Wytyczne dla wykonawstwa).
DIN 4095. Dr-nung zum Schutz baulicher Anlagen (Ochrona budowli przez drenaż).
DIN 18 195 T. 1 – 10. Bauwerksabdichtungen (Izolacje budowli)