W jednej z poznańskich spółdzielni pracy
wydzielono z fragmentu hali magazyn materiałowy – magazynier odmówił przyjęcia tego
obiektu z odpowiedzialnością materialna ze względu na zastosowanie prostych zamków
nieatestowanych bez “zastrzeżonej duplikacji kluczy”. Został zwolniony z pracy i
zwrócił się do Sadu Pracy o rozstrzygnięcie sporu z pracodawca. Wizja lokalna
biegłego potwierdziła stan opisany przez pozywającego. Magazyn był
“zabezpieczony” skandalicznie, a rozmowa z kierownikiem potwierdziła jego
całkowitą ignorancję w zakresie zapewnienia kontroli nad dostępem do obiektu.

Złej organizacji ochrony obiektu nie skompensuje
najwyższej nawet klasy zabezpieczenie techniczne. Inaczej: najlepszy zamek nie spełni
swojej funkcji, jeśli klucze będą schowane pod wycieraczką. Podobnie naiwnym
działaniem wydaje się organizowanie zabezpieczenia domów, przedsiębiorstw, sklepów,
hoteli, banków itp.. bardzo rozbudowanego przed agresją z zewnątrz, i niemal
ignorującego zagrożenia wewnątrz obiektu. Szczególnie ważnym aspektem zabezpieczeń
jest więc rygorystyczne przestrzeganie zasady zastrzeżonej duplikacji kluczy.
Analiza raportu Europejskiego Związku Producentów Zamków i Okuć (ARGE) wskazuje, że
Europa Zachodnia nie rozwiązała dotąd problemu ochrony klucza. W raporcie ARGE WG1/TG2
Kontrola kluczowa znalazły się m.in. takie obowiązujące Związek działania:
. zapoczątkowanie kampanii informacyjnej adresowanej do konsumentów, a dotyczącej
ochrony kluczy, promocji znaków towarowych (fabrycznych) oraz gwarancji producenta,
. ustalenie ogólnie akceptowanego i poręczonego przez producentów bębenków oraz
producentów surowych kluczy poziomego systemu zabezpieczenia,
. wnoszenie pozwów sądowych przeciwko producentom półfabrykatów kluczy
zastrzeżonych o nieprawną duplikację kluczy,
. zobowiązanie swoich członków do nie przeciwstawiania się patentowaniu kluczy przez
członków innych związków,
. określenie kategorii kompetencji służb kluczowych oraz służb dorabiania kluczy,
tak aby kopiowanie ściśle sprecyzowanych kluczy mogły wykonywać jedynie specjalnie
dopuszczone do tego osoby.
Polska Norma PN/B-84461-02 stanowi m.in.: “Zaleca się, aby klucze do przynależnego
bębenka odtwarzane były tylko przez producenta lub jego koncesjonowany serwis”
(obligatoryjny wymiar dla klasy C). Kryteria techniczne stanowiące podstawę do
certyfikacji wyrobu budowlanego na znak bezpieczeństwa w p. 8.4.8 stawiają wymóg
“…braku dostępności klucza na rynku i możliwości skopiowania w nie
autoryzowanym warsztacie”, a w zakresie obowiązków instrukcji certyfikującej w p.
9.4.8: “Sprawdzania wkładki na zgodność z punktem 8.4.8 dokonujemy kontrolując
system dystrybucji i kopiowania kluczy na rynku krajowym i w kraju producenta wkładki
oraz na podstawie zawartej w opakowaniu instrukcji dla użytkownika określającej sposób
ich duplikacji”.

Norma polska stanowi ponadto PN-73/B-94441 w pkt. 3.6
“na kluczach w miejscu oznaczonym należy umieszczać co najmniej następujące trwałe
i wyraźne znaki:

a) wytwórni

b) PN ; zaleca się umieszczenie znaku odmiany
profilu”.

Na rysunku polskim 80% wyrobów w kl “C” nie
posiada zastrzeżonej duplikacji kluczy lub markuje taki stan bębenka, że przekłamanie
informacji powoduje znaczne zagrożenie bezpieczenstwa ze względu na przyjęcie przez
klienta pewności co do ochrony klucza. Można sądzić, że atesty w kl “C” nie
są, nadzorowane w tym zakresie przez Instytut Mechaniki Precyzyjnej.

W trakcie pracy komisji oceniającej wyroby zgłoszone
do Złotego Medalu “SECUREX”96, znaczną ich część należało zdyskwalifikować. Na
przykład samochód do przewozu gotówki został zabezpieczony zamkami pewnej zagranicznej
firmy do których klucze można dorobić w 14 punktach usługowych w Poznaniu. Ta sama
firma wyposażyła w zamki jeden z obiektów Uniwersytetu “VIADRINA”, do którego
studenci dorabiają sobie klucze w małym prowincjonalnym miasteczku. Taka sytuacja
szczególnie niepokoi w z akresie systemów Master Key których zastosowanie ma sens tylko
wtedy kiedy zastrzeżona dyuplikacja kluczy jest zagwarantowana w 100%.

Taki stan rzeczy trafnie podsumowuje praca pp. inż. J.
Szuberta i inż. W. Kujawskiego: “Typizacja mechanicznych systemów zabezpieczania przed
włamaniem dla konstrukcji poszczególnych elementów budowlanych z podziałem na klasy
zabezpieczeń”

Obecnie brakuje w kraju systemowego ujęcia tego
zagadnienia. Nie ma również rozeznania w jakim stopniu gwarantują bezpieczeństwo
znajdujące się na rynku krajowe i zagraniczne urządzenia zabezpieczające. W systemowym
rozwiązaniu zabezpieczenia mienia obok zabezpieczeń pojedynczych elementów należy
również uwzględnić kompleksowość zabezpieczenia wszystkich możliwych chronionych
pomieszczeń, gdyż np. niecelowe jest zabezpieczenie na najwyższym poziomie drzwi
wejściowych, jeżeli w prosty sposób można wejść do budynku przez okno piwniczne.

Wdrażając prace nad zastosowaniem zaleceń ARGE, a
tym samym dostosowując polskie przepisy do wymogów Unii Europejskiej COBR
“Metalplast”przygotował “Zalecenia techniczno-organizacyjne dla serwisu
kluczowego i zamkowego” . Jest to pierwszy krok do przygotowania w Polsce systemu
rozwiązań, które kompleksowo zwiększają poziom bezpieczeństwa. Problem ten dotyczy
nie tylko okuć budowlanych, ale również techniki samochodowej. Zastrzeżona duplikacja
kluczy z pewnością jest podstawą do rozwiązania kluczowych problemów związanych z
kontrola dostępu.

Autor:

Daniel Barszcz
Związek Polskich Producentów Zamków i Okuć

Istotne uwagi merytoryczne do zasygnalizowanego tu problemu można przekazywać do COBR “Metalplast” lub sekcji służby kluczowej Związek Producentów i Okuć, gdzie również można uzyskać informacje o wiarygodności produktu w zakresie zastrzeżonej duplikacji kluczy.