W tabeli nr 2 zestawione są najczęściej stosowane w naszym klimacie mechaniczne
zabezpieczenia okien. Jest to jak widać różnorodna oferta i wybór optymalnego
zabezpieczenia, wbrew pozorom, może nastręczać trudności. O każdym z zabezpieczeń
można napisać wręcz podręcznik. Podane tu wiadomości mają więc charakter bardzo
skrótowy z wypunktowaniem jedynie najbardziej istotnych informacji.

Tabela nr. 2 porównująca cechy różnych rodzajów zabezpieczeń mechanicznych

Rodzaj zabezpieczenia	Zalety	Wady	ochrona podczas snu	ochrona przed podpaleniem	zalecenia i przeciw -wskazania
kraty zewnętrzne	tanie	najczęściej dość łatwe do pokonania i to na wiele sposobów	+	-	parter – z siatką lub koroną lub w wersji uniemożliwia-jącej wspinanie
kraty wewnętrzne	trudne i czasochłonne do pokonania rozsuwane są ułatwieniem dla użytkownika	mogą jeśli są nieodpowiednie naruszać estetykę wnętrza	+	-	kłódka zamykająca musi być dobrej klasy
okiennice	tanie, chronią szyby przed wybiciem, dobrze wykonane mogą stanowić ochronę lepszą niż kraty	zamknięte sygnalizują nieobecność	?	+	bez ograniczeń
rolety	przy zastosowaniu rolet pełnych z daleka jest widoczne naruszenie ich powierzchni, chronią szyby i drzwi	zamknięte sygnalizują nieobecność, mało przydatne jeśli obiekt na odludziu (chyba że bardzo solidne fot. )	?	+	szczególnie przydatne przy dużych powierzchniach oszklonych
szyby foliowane	barwne – utrudniają ustalenie co jest wewnątrz, a także z daleka widoczne jest otwarcie lub uszkodzenie okna,	po rozbiciu trzeba ponieść pełen koszt ponownego oklejania i wstawienia szyby	+	+	polecane do szkół i przedszkoli ponieważ zmniejszają ryzyko poranień
szyby pancerne	dają ochronę lepszą niż solidne kraty jeśli stolarka jest o odpowiedniej wytrzyma-łości,	duży koszt	+	++	bez ograniczeń
szyby kuloodporne	chronią przed zamachem na życie	bardzo duży koszt wymagają specjalnej stolarki	+	++	okna zamknięte – konieczna wentylacja

Niestety zabezpieczenia konstrukcyjno – mechaniczne wymagają niewspółmiernie
dużych nakładów i środków do ich wykonania w porównaniu do nakładów jakie musi dla
ich przełamania przeznaczyć przestępca.
Czy są jakieś zasady rozmieszczania
okien w bryle budynku?
Dla uczynienia domu bezpiecznym, o czym się często zapomina, kapitalne znaczenie mają
okna – są one najczęściej najsłabszym ogniwem w ochronie. Wcale nie chcę przez to
sugerować aby w celu zwiększenia bezpieczeństwa ograniczyć liczbę okien w budynku do
minimum. Są sytuacje gdy obiekt jest mniej bezpieczny jeśli w pewnych miejscach okien
projektant nie przewidzi lub wybierze nieodpowiedni do sytuacji kształt i błędne
umiejscowienie okien.
Jeśli obawiamy się kradzieży lub napadu podczas obecności domowników to okna powinny
być tak rozmieszczone aby bez wychodzenia z domu można było sprawdzić każdą ścianę
w budynku a już na pewno muszą być widoczne z wnętrza domu wjazd i furtka na posesję
a także drzwi garażu. Natomiast jeśli głównym zagrożeniem może być włamanie
podczas naszej nieobecności to zarówno kształt budynku jak i rozmieszczenie w nim okien
nie powinno pozostawiać miejsc które są niewidoczne z ulicy lub od sąsiadów (ważne
jest więc planowanie roślinności), gdyż w przeciwnym razie trzeba przewidzieć sporą
kwotę na zabezpieczenie właśnie tych okien.
Zalecane jest aby z okna w kuchni lub z pomieszczenia w którym się najczęściej
przebywa można było w pełni obserwować i kontrolować wjazd i furtkę.
Nawet czołg, pomimo jego niewątpliwej solidności, pozostawiony bez opieki zostanie
rozebrany .

Żaluzje, rolety.

Ogromna oferta różnorodnych rolet umożliwia dobranie odpowiedniego zabezpieczenia
zarówno dla małych zagrożeń jak i bardzo dużych. Są do dyspozycji rolety pełne
ciężkie bardziej wytrzymałe na agresję niż solidne kraty i niewiele mniej wytrzymałe
rolety całkowicie ażurowe.
Zaletą rolet jest łatwość naprawy w przypadku próby włamania gdy szyby foliowane po
ich zbiciu trzeba wymieniać wraz z koniecznością ponownego oklejania.
Decydując się na rolety lekkie, bez względu na ich konstrukcję, warto wybierać kolory
jasne, najlepiej biały. Podstawową zaletą nawet tych słabych konstrukcyjnie żaluzji,
w porównaniu do krat, czy bezbarwnych folii jest to, że w przypadku ich naruszenia jest
to widoczne z daleka. To jest bardzo istotna cecha!

Kolorystyka rolet ciężkich ma natomiast mniejsze znaczenie, chociaż w przypadku rolet
ażurowych dobrze jest aby kontrastowały barwą z tłem
Uwaga: Przy stosowaniu ażurowych rolet ciężkich w ochronie wystaw trzeba brać pod
uwagę to czy przez oczka tej rolet nie można wyciągać towar z wystawy.

Kraty.

Chyba żaden ze środków ochrony antywłamaniowej nie budzi tylu wątpliwości i
przeciwstawnych opinii co kraty. Nie przeszkadza to jednak temu, że są powszechnie
stosowane i to już od co najmniej kilku tysięcy lat. Ich podstawową wadą było i jest
to, że tak samo chronią przed wejściem jak i przed wyjściem, a w przypadku pożaru
jest to groźne dla osób przebywających wewnątrz obiektu. Trzeba sobie więc zdawać
sprawę z tego, że czym bardziej utrudniamy działania włamywaczowi tym mniejsze szanse
mamy sami wydostania się przez takie solidne okratowanie w przypadku pożaru. Oczywiście
uwaga ta dotyczy krat stałych.
Nie jestem zwolennikiem stosowania krat w ochronie, chociaż są sytuacje w których
jest je ciężko równie skutecznym środkiem zastąpić. Tak się dzieje np. wtedy gdy
wytrzymałość samych ram okiennych lub zamknięć jest zbyt mała aby można było
zastosować foliowanie szyb a nie możemy zastosować rolet antywłamaniowych. Kraty nie
chronią przed wrzuceniem materiałów zapalających – chyba, że są zamontowane razem z
siatkę o małych oczkach. Doskonałą ochronę natomiast w sytuacji zagrożenia
podpaleniem zapewniają szyby foliowane.
Czy kraty dają pełną ochronę przed włamaniem?
Nie ma i nic nie wskazuje na to, aby w najbliższym czasie został wymyślony taki
sposób ochrony który sam w sobie dawałby pełną gwarancję ochrony. Kraty więc też
nie stanowią w pełni skutecznej zapory. Gorzej, bo stanowią mniejszą ochronę niż
klika lat temu, gdyż oferowane są obecnie w sprzedaży narzędzia które po cichu
umożliwiają przecięcie prętów # 16mm, a o wiele większe średnice można przeciąć
czyniąc jedynie kilkudziesięciu sekundowy hałas (oczywiście przy pomocy odpowiednich
narzędzi).
Jeśli kraty nie dają zabezpieczenia, dlaczego są stosowane?
To nie jest tak. Każdy sposób zabezpieczania eliminuje pewną grupę
przestępców. Dobrze wykonane i umocowane kraty są wystarczającym zabezpieczeniem przed
przestępcą pozbawionym odpowiednich narzędzi [patrz - 1].
Jakie warunki muszą być spełnione aby kraty można było uznać za dobre?
Jest kilka warunków które muszą być spełnione równocześnie. Newralgicznym
punktem jest samo mocowanie kraty do ściany. Większość krat jakie można oglądać, ma
tak źle wykonane kotwienia, że wystarczy kupionymi w handlu nożycami, przeciąć dwa
punkty mocowania aby pozostałą część można było odgiąć. Trwa to od 1 do 3 minut!
Ktoś w tym momencie powie: wszystko można przeciąć! To prawda – tylko po co ułatwiać
działania przestępcy? Przecież proste działania zapobiegną przecięciu krat nożycami
- wystarczy aby grubość mocowania – widoczna od strony agresji – miała szerokość
większą niż 20 mm lub aby wielkość szczelin uniemożliwiała włożenie nożyc.
Liczba punktów mocowania krat powinna być porównywalna z liczbą przecięć jakie
będzie miała prosta poprowadzona w poprzek okratowania .
Stosowanie krat zewnętrznych niesie ze sobą jeszcze jeden, dotąd nie opisywany,
problem. Mianowicie miejsca mocowania stanowią mostki cieplne, co przy obecnych
wymaganiach izolacji termicznych jest już problemem. Problemem, ponieważ izolacje
cieplne są w większości układane blisko zewnętrznej części ściany. Wytrzymałość
mechaniczna tych miejsc jest więc mała. Kotwienie należałoby mocować poprzez
izolację do części nośnej ściany, a to doprowadzić może do przemarzania ścian w
tych miejscach. Ten problem jest łatwy do ominięcia, jeśli kraty są montowane do
przygotowanych już w trakcie budowy specjalnych wzmocnień lub kraty są umieszczone po
stronie wewnętrznej. Jest to jeden z wielu argumentów za takim właśnie wewnętrznym
stosowaniem krat.
Różne źródła podają dość rozbieżne informacje na jaką głębokość należy
kotwić kraty w murze. Można znaleźć zalecenia kotwienia 300 mm i 150 mm, a w praktyce
rzadko kiedy przekracza ta głębokość 100 mm! Nie głębokość mocowania jest jednak
najważniejsza a odporność mocowania kraty na wyrwanie. Można przecież spotkać się z
sytuacją w której nawet zamocowanie na głębokość 300 mm, wykonane np. w pustaku
gipsowym lecz bez specjalnego wzmocnienia nie na wiele pomoże.
Wszędzie tam gdzie zagrożenie włamaniem jest duże, a istnieje możliwość wyrwania
krat samochodem mocowanie musi być szczególnie solidne a przekrój prętów poniżej 18
mm wydaje się być za mały.
Dochodzimy tu do następnego problemu, a mianowicie jakie grubości prętów należy
stosować na kraty?
To wszystko zależy i od stopnia zagrożenia i od widoczności miejsca zamocowania
krat. Przy małym zagrożeniu, na przykład w przypadku mieszkania w bloku, na parterze, z
oknami od strony ruchliwej ulicy w większości przypadków wystarczą kraty o przekroju
8-10 mm.

Ponieważ te najbardziej dostępne nożyce umożliwiają przecinanie krat o średnicy
do 16 mm, więc tam gdzie zagrożenie jest duże, cieńsze kraty mogą być za słabe.
Dlatego takie samo mieszkanie ale z oknami od strony niewidocznej już może wymagać krat
zewnętrznych #18-20 mm lub o mniejszej średnicy ale krat wewnętrznych.
Dlaczego kraty zewnętrzne muszą mieć większe przekroje aby chronić w takim
samym stopniu jak kraty wewnętrzne o przekrojach mniejszych?
Tak się dzieje zwłaszcza w tych przypadkach gdy okna otwierane są do środka. Przy
kracie zewnętrznej, przecięcie jej umożliwia wyważenie okna, bez wybijania szyby.
Tymczasem aby przeciąć kratę wewnętrzną , trzeba najpierw wybić szybę, wyjąć
odłamki szkła i dopiero wtedy możliwe jest przecinanie kraty. Trwa to więc dłużej i
nie można tego zrobić bez hałasu.
Nie wspominam nic o materiale z jakiego wykonana jest krata. Dlatego przy rozpatrywaniu
odporności kraty na agresję należy kierować się ustaleniem, czy kratę można
przeciąć po cichu narzędziem ręcznym, czy dopiero przy pomocy elektronarzędzi? Czy
możną ją rozgiąć przy pomocy łomu, czy dopiero śrubą lub podnośnikiem?
Uwaga: Krata nie może stanowić drabiny umożliwiającej wejście na wyższe
kondygnacje!

src=”../wp-content/uploads/2009/02/__graf.dom.pl_bezp_OKN-09.jpg” align=”left” vspace=”3″ width=”366″ height=”257″>Często
właściciel sam funduje drabinę złodziejowi i to bardzo drogą drabinę. Spotkać
można tak nieprzemyślane zabezpieczenia, że i komin trzeba by kratować .
Wzory krat są tak różne, że można stworzyć pokaźnych rozmiarów album z samymi ich
propozycjami. Krata powinna być tak wykonana aby uniemożliwiała wykorzystanie jej jako
drabiny.
Jeśli nie można inaczej okratować parteru niż kratą zewnętrzną, można to zrobić
albo wraz z koroną uniemożliwiającą wspinanie się albo kratę łącząc z siatką w
taki sposób aby przestała być drabiną [nie ma gdzie wstawić nóg].
Umieszczenie od strony ruchliwej ulicy krat # 8-12 mm, a od strony mało widocznej #18-20
mm, można najczęściej uznać jako zabezpieczenie równorzędne.

Folie antywłamaniowe

O wiele lepszym rozwiązaniem ze względu na bezpieczeństwo w razie pożaru, niż
stosowanie krat byłoby montowanie czegoś co spełniałoby rolę szyby, ale o
wytrzymałości porównywalnej do krat.
Przecież są stosowane różne kraty, więc o jaką wytrzymałość tu chodzi?
Wystarczy jeśli odporność na agresję, przy użyciu powszechnie dostępnych
środków, będzie wynosić kilka czy kilkanaście minut. Jeśli przekroczenie takiej
zapory będzie wiązało się z hałasem a koszt zabezpieczenia będzie porównywalny z
założeniem krat to nic więcej już nie trzeba od takiego zabezpieczenia wymagać.
Wszystkie te warunki są spełniane w przypadku oklejenia folią szyb. Uzyskuje się nawet
zabezpieczenie porównywalne z kratami o średnicy prętów 14-16 mm. Oczywiście,
koniecznym jest zapewnienie także odpowiedniej wytrzymałości ramie okiennej,
zamocowania ościeżnicy, zawiasom i samemu zamknięciu. Jeśli ofoliowaną szybę łatwo
wepchnąć lub wyjąć czy łatwo otworzyć okno to oczywiście foliowanie nie ma sensu!
Przed kilkunastu laty zwrócono uwagę na możliwość oklejania zwykłych szyb w oknach
folią z tworzywa sztucznego. Próby z foliami o grubościach 25-100 um wykazały że
wzrost wytrzymałości okna nie jest zadawalający i niestety taka oklejona szyba jest
nawet łatwiejsza do przekroczenia przez przestępcę. Właściwie uzyskano tylko
zmniejszenie liczby groźnych, tnących odłamków szkła i to tez jest zyskiem ponieważ
takie szyby mogą zwiększyć bezpieczeństwo dzieci np. w przedszkolach czy szkołach
właśnie przez zmniejszenie liczby groźnych odłamków. Tak ale przecież i przestępcy
też zapewniono w ten sposób bezpieczniejsze warunki wtargnięcia. To prawda i dlatego
dalsze badania poszły jednocześnie w kierunku zwiększenia grubości folii używanych do
oklejania i w kierunku tworzenia układu szkło-folia-szkło .
Pierwsze próby zwiększenia wytrzymałości i grubości folii próbowano uzyskać przez
nakładanie na szybie kolejno kilku warstw folii cienkich. Zrezygnowano z tego ponieważ
uzyskanie dobrego i trwałego połączenia szkło-folia było możliwe, ale uzyskane
połączenia folia-folia było nietrwałe i kłopotliwe .
Dalsze badania poszły więc w kierunku uzyskania dużej grubości folii wytwarzanej już
jako wielowarstwowa w procesie produkcji. Uzyskane w ten sposób folie o grubościach od
250 um do ok. 700 um w połączeniu ze szkłem dawały porównywalne z kratami
wytrzymałości. Uzyskano w ten sposób odporność na przełamanie porównywalną z
kratami cienkimi i średnimi. Był to duży sukces ponieważ, przy porównywalnych
kosztach z kratami , uzyskano praktycznie całkowitą odporność na tzw. koktajle
Mołotowa czy bliskie wybuchy oraz pełne bezpieczeństwo opuszczenia wnętrza w razie
pożaru ( była to i jest najgroźniejsza wada krat) i oczywiście jako dodatek , brak
zmiany wyglądu obiektu przed i po zabezpieczeniu ( kraty , wabią tam jest coś
wartościowego )
Warto wiedzieć:Szyba ofoliowana po odpaleniu 50 g trotylu w odległości ok. 1m
zachowuje funkcję zaporową – fot. obok
Jak to , nie zmienia się wygląd foliowanych okien , a te srebrne , brązowe , złote
szyby to nie jest zmiana wyglądu ?
Tak, ale jest to zamierzona zmiana, ponieważ folie mogą być oferowane także jako
całkowicie przezroczyste, a te wszystkie dodatki dają efekty niedopogardzenia bo można
przez odpowiedni dobór folii : zmniejszyć nagrzewanie się pomieszczeń (efekt szklarni
), zapobiec niekorzystnemu działaniu promieni ultrafioletowych poprzez ich odfiltrowanie,
a także co często jest bardzo istotne zapobiec zaglądaniu ciekawskich do chronionego
wnętrza .
Szyba foliowana po odpaleniu 50 g trotylu w odległości ok. 1m zachowuje w dalszym ciągu
i przezroczystość i funkcję zaporową, ale przy jednej z prób nie wytrzymała wybuchu
rama. Tak, właśnie listwa na ramce puściła z jednej strony całkowicie. Niech ta uwaga
będzie przypomnieniem, że o odporności na przełamanie decyduje układ: rama – szyba -
folia .
Nasuwa się oczywiście pytanie czy ten sam rodzaj folii w każdych warunkach
będzie stanowił taką samą przeszkodę dla przestępcy?
Oczywiście, że nie gdyż nie można rozpatrywać jedynie wytrzymałości samej
folii. Przecież ofoliowanie szyby, którą można bez problemu wyjąć od strony agresji
mija się z celem i jest tylko niepotrzebnym wydatkiem. Podobnie ofoliowanie małych
szybek w oknie z dzielonymi szybami, ma sens tylko wtedy gdy odpowiednio duża jest
wytrzymałość samej ramy okiennej. Gdy charakter obiektu narzuca stosowanie małych
szybek dzielonych lepiej jest zastosować dużą szybę z udawanymi ramkami dzielącymi.
Widać więc, że pojawienie się metody wzmacniania szyb przez foliowanie narzuca nowe
wymagania zarówno dla projektantów okien jak i dla architektów .
Wydawałoby się, że nie pozostaje nic innego jak tylko cieszyć się z tej nowej metody
ochrony otworów szklonych i powszechnie ją stosować . Tymczasem tak nie jest ponieważ
istnieje kilka przeszkód . Najbardziej istotną przeszkodą jest to czy uznają tę
metodę Towarzystwa Ubezpieczeniowe jako zabezpieczenie porównywalne z kratami, a także
czy będą one udzielały ulg z tytułu stosowania takich zabezpieczeń. Wiadomo już że
część okręgowych zakładów PZU uznawała ten rodzaj zabezpieczenia a inne nie .
Można w pewnym stopniu zrozumieć ten opór gdyż jak każda biurokratyczna instytucja
zakłady ubezpieczające chętnie podparły by się normami. Co jednak zrobić jeśli
takich norm nie ma [ patrz przypis 2] , a i na zachodzie w poszczególnych krajach są
stosowane różne normy.
Ponieważ importowane są różne folie różnych producentów to nawet porównywanie
folii według grubości może sugerować jedynie w przybliżeniu stopień zabezpieczenia.
Przecież folie tej samej grubości , ale różnych producentów mogą (i pewnie mają)
różne właściwości. Także folie tego samego producenta w zależności nie tylko od
konstrukcji ram okiennych, ale nawet od miejsca ich umieszczenia będą stanowiły
mniejszą lub większą przeszkodę dla przestępcy. Dlatego tak kłopotliwe jest
ustalenie norm wytrzymałościowych na sforsowanie okien foliowanych
Dalszym etapem stosowania folii w ochronie , było łączenie warstwowe szkło – folia -
szkło dzięki czemu uzyskano tzw. szyby pancerne [zwane tez antywłamaniowymi a w normach
oznaczone są symbolami od P2 do P8], oraz połączenia wielokrotne szkło – folia -
szkło – folia – szkło ( lub więcej ) dzięki czemu uzyskano szyby odporne nawet na
bliskie strzały z broni palnej zwane szybami kuloodpornymi [klasy od S1 do S5].

Folie mogą być bezbarwne lub kolorowe np: srebrne, złote, brązowe. Stosując
odpowiednie barwy folii możemy zabezpieczyć się przed zaglądaniem ciekawskich do
naszego mieszkania, a to też zmniejsza możliwość włamania, a w przypadku naruszenia
szyby jej zmieniona barwa jest widoczna z daleka.
Okno zabezpieczone folią chroni przed wrzuceniem do wnętrza butelki z płynem
zapalającym (fot ).

Szyby pancerne, antywłamaniowe, szyby o zwiększonej odporności na
włamanie [3]

Bardzo solidne zabezpieczenie dają szyby wielowarstwowe, przedzielane folią, zwane
szybami pancernymi lub antywłamaniowymi. Wytrzymałość takich szyb np. w klasie P7 lub
P8 (wg. projektu normy) może być taka sama jak bardzo solidnej kraty #16mm. .
Ponieważ w zależności od grubości zastosowanych tafli szklanych dla stworzenia szyby o
zwiększonej odporności , liczby tych tafli i grubości folii umieszczonych między
taflami wytrzymałość końcowa będzie tak różna jak użyte materiały to dla
określania wytrzymałości szyb przyjęto klasyfikację..

Szyby pancerne wymagają specjalnych ram i ościeżnic, dlatego lepiej jeszcze przed
podjęciem decyzji o wyborze stolarki skonsultować się z fachowcami. Trzeba też
pamiętać o tym, że szyba pancerna nie chroni przed strzałem z broni palnej. Te szyby
które mają takie właściwości nazywane są najczęściej szybami kuloodpornymi [4].

Uwaga: Nazwy szyb: pancerne , kuloodporne stosowane w tym artykule nie w pełni
odpowiadają nazewnictwu stosowanemu w normach.

Szyby kuloodporne

Jeśli istnieje zagrożenie zamachem na życie i chcemy zastosować szyby kuloodporne
to warto pamiętać o tym, że pocisk wystrzelony z Kałasznikowa (ulubionej broni
bandytów) przebija ścianę z cegły o grubości ok. 30 cm.

Okienka do piwnic.

Okienka do piwnic, a także dymniki są szczególnie narażone na agresję, jeśli
znajdują się w mało widocznych miejscach lub obiekt pozostaje długo bez opieki.
Godne polecenia do okien w piwnicach są kraty odporne na przepiłowanie, skonstruowane w
ten sposób, że we wnętrzu rurek znajdują się ruchome wałki uniemożliwiające ich
przecięcie piłką. Sam kształt okien do piwnic i ich rozmiary też mogą decydować o
utrudnieniu lub nawet uniemożliwieniu dostania się tą drogą do domu przestępcy.
Przyjmuje się, że okienko o szerokości mniejszej niż 30 cm jest dla większości ludzi
przeszkodą niemożliwą do pokonania jak również okienko o powierzchni mniejszej niż
400 cm 2.