Budowa piwniczki z pozoru wydaje się mało skomplikowana. W rzeczywistości trzeba jednak uwzględnić – zarówno przy jej projektowaniu, jak i wykonaniu – wiele czynników, m.in.: stabilność gruntu, poziom wód gruntowych, odpowiednie rozwiązania konstrukcyjne i materiałowe. Pomoc uprawnionego projektanta wydaje się w związku z tym nieodzowna.

Warto jednak wiedzieć o kilku podstawowych zasadach. Żeby temperatura w piwniczce ogrodowej, niezależnie od pory roku, utrzymywała się w granicach 5-8?C, takie pomieszczenie musi być izolowane przed wilgocią i zmianami temperatury. Wejście przeważnie umieszcza się od strony północnej, a otwory wentylacyjne od wschodniej. Dodatkowo, we wnętrzu wydziela się przedsionek, by zapobiec przedostawaniu się zewnętrznego powietrza bezpośrednio do komory głównej.
Wielkość i kształt piwnicy ogrodowej zależą od gustu, potrzeb oraz możliwości lokalizacyjnych i finansowych inwestora. Zwykle widoczne jest tylko wejście do takiego obiektu, reszta przysypana jest ziemią.
Fundament to podstawa
Po wyznaczeniu zarysu piwniczki, należy usunąć wierzchnią warstwę ziemi i zrobić wykop na głębokość około 2 metrów. Wykop powinien być szerszy od rzeczywistej wielkości budowanego obiektu. W miejscu ławy fundamentowej musi być on głębszy. Bezpośrednio pod ławą wylewa się kilkunastocentymetrową warstwę cementu zmieszaną z piaskiem, tzw. chudy beton. Na warstwie chudego betonu należy ułożyć warstwę papy na lepiku jako izolację przeciwwilgociową, którą łączymy następnie z izolacją ścian. Docelową głębokość i szerokość ławy wyznacza szalunek, w którym umieszcza się cztery pręty o przekroju 10 mm każdy, powiązane strzemionami z drutu o przekroju 6 mm co 30 cm. Następnie całość wypełnia się betonem klasy B15, dostarczanym w „gruszce” z cementowni.
Beton kręcony własnoręcznie nie gwarantuje powtarzalnej jakości, więc jeśli musimy zdać się na ten rodzaj zaprawy, warto polepszyć jego właściwości, dodając do mieszanki plastyfikator – Emulsję Elastyczną Atlas. Poprawia ona plastyczność i urabialność betonu, umożliwia przyrost wytrzymałości, zmniejsza skurcz betonu i tendencję do spękań.
Przy zbrojeniu fundamentów należy pamiętać o wypuszczeniu tzw. wąsów w narożach piwnicy – tak, aby później związać nimi narożne słupy betonowe podtrzymujące poziome belki żelbetowe oraz sklepienie. Beton prawidłowo pielęgnowany, tzn. regularnie polewany wodą, uzyskuje swoją trwałość po około czterech tygodniach.
Niech się mury pną do góry
Kolejnym etapem jest wzniesienie ścian piwnicy. Można je, podobnie jak ławę, wylać z betonu zbrojonego prętami stalowymi lub – jeśli warunki na to pozwalają – wznieść z bloczków betonowych, używając do tego celu Zaprawy Murarskiej Atlas. Jest ona łatwa i wygodna w użyciu, odznacza się dobra plastycznością i przyczepnością, jest materiałem mrozo- i wodoodpornym. Grubość spoiny wykonanej z zaprawy może wynosić od 6 do 40 mm.
Przy murowaniu ścian należy zostawić miejsce na wspomniane już narożne słupy oraz wolne przestrzenie na dwa kanały wentylacyjne. Słupy narożne wylewamy z betonu, podobnie jak strop, dostosowując szalunek z desek do kształtu sklepienia: płaskiego bądź łukowego. Sklepienie łukowe, trudniejsze konstrukcyjnie, nada piwniczce nieco archaiczny, stylowy charakter. Niezależnie od kształtu, strop powinien mieć grubość min. 15 cm i powinien być zazbrojony siatką z prętów o średnicy 10 mm, ułożonych w układzie krzyżowym co 10 cm.
Schodami w dół
Po stwardnieniu betonu i rozebraniu deskowania można wykonać schody. Mogą być one z betonu lub żelbetu, wykończonego okładziną ceramiczną. Zamiast betonu można użyć kamienia np. granitu, który jest naturalnym, twardym i małonasiąkliwym materiałem. Podłoże przyszłej piwniczki wypełnia się zagęszczonym, ubitym piaskiem. Położenie na tak przygotowaną powierzchnię izolacji poziomej, np. papy termozgrzewalnej, wywiniętej na ścianę, zapobiegnie podciąganiu wody z gruntu. Następnym krokiem jest wykonanie płyty betonowej z betonu klasy B15 o grubości min. 10 cm.
Jeżeli planujemy wykonanie posadzki, na przykład ceramicznej, należy wykonać podkład pod posadzkę. Proponuję użyć samorozlewnej zaprawy cementowej Atlas Postar 100 w warstwie grubości od 10 do 50 mm. Jej parametry umożliwiają użytkowanie podkładu już po 24 godzinach.

Izolacja ważna rzecz
Aby piwniczka spełniała swoją funkcję, fundamenty, ściany oraz strop muszą być zaizolowane przeciwwilgociowo i termicznie. Niewielkie spękania i nierówności na zewnętrznej powierzchni powinny zostać uzupełnione, np. Zaprawą Wyrównującą Atlas. Większe ubytki – przy pomocy Zaprawy Tynkarskiej Atlas. Należy także wykonać drenaż opaskowy wokół ścian i ław fundamentowych.
Ściany piwniczki należy zabezpieczyć przeciwwilgociowo, stosując płynne zaprawy bitumiczne lub zaprawę wodoszczelną Atlas Woder S. Pamiętajmy, że większość bitumicznych płynnych produktów do wykonywania hydroizolacji działa destrukcyjnie na styropian, więc w przypadku użycia do izolacji termicznej płyt styropianowych, należy zastosować zaprawę wodoszczelną Atlas Woder S. Przed użyciem tego produktu chłonność ściany dobrze jest zredukować emulsją gruntującą Atlas Uni-Grunt. Zaprawę Atlas Woder S nakłada się na powierzchnię ściany co najmniej w dwóch warstwach – pierwszą zawsze nanosi się pędzlem, kolejną przy pomocy pędzla lub pacy stalowej. Tak uszczelnioną ścianę izoluje się styropianem grubości 10 cm. Można go przykleić przy pomocy Zaprawy Klejącej Atlas Stopter K-20 lub Zaprawy Atlas Hoter U. Po obłożeniu styropianu folią kubełkową całość można obsypać ziemią. Zamiast zwykłego styropianu i foli kubełkowej można użyć płyt z polistyrenu ekstrudowanego, zwanego popularnie styrodurem. Jest to materiał znacznie twardszy i mniej nasiąkliwy od styropianu, a ponadto znacznie cieplejszy.
W przypadku izolacji termicznej stropu, ze względu na możliwość wystąpienia dużych obciążeń, należy używać tylko płyt ze styroduru. Między podłożem betonowym a styrodurem należy zastosować izolację z dwóch warstw folii budowlanej. Na płyty ze styroduru, w celu ich ochrony przed uszkodzeniem, kładzie się twardą folię profilowaną. Konieczny drenaż zapewni położony na folii keramzyt, przykryty najpierw geowłókniną, następnie warstwą piasku, potem agrowłókniną i przysypany ziemią. Zwieńczeniem tej wielowarstwowej konstrukcji mogą być rośliny ogrodowe, posadzone na kopule piwnicy.
Wejście na medal
Wejście to najbardziej prestiżowy element całości. Może być betonowe, obłożone okładziną ceramiczną bądź kamienną, wymurowane ze zwykłych cegieł, otynkowane, wreszcie – zrobione z klinkieru. W zależności od koncepcji, możne je wykonać w początkowej fazie – na etapie wylewania stropu – lub pod koniec wznoszenia budowli. Do wymurowania kamiennej ściany można użyć popularnej Zaprawy Cementowej Atlas, w przypadku wykończenia ściany betonowej okładziną ceramiczną, trzeba pamiętać, aby użyta do jej przyklejenia zaprawa była elastyczna, mrozo- i wodoodporna. Taką zaprawą jest np. Atlas Plus. Do przyklejenia płytek kamiennych warto użyć zaprawy na bazie białego cementu, nie powodującej przebarwień na ich powierzchni. Sprawdzi się tutaj zaprawa klejąca Atlas Karo. Przy klejeniu należy zwrócić uwagę, aby zaprawa dokładnie przylegała do podłoża i płytki, tak aby nie było pustych przestrzeni, wówczas woda nie ma szansy na dostanie się pod płytkę i jej rozsadzenie. Po około 24 godzinach od przyklejenia płytek można przystąpić do ich fugowania. Do tego celu można wykorzystać Zaprawę do Fugowania Atlas dla spoin szerokich, dostępną w 7 kolorach, lub do spoin wąskich, oferowaną w 40 barwach. Aby zwiększyć elastyczność i szczelność fugi, można ją wymieszać z Emulsją Elastyczną Atlas.
Wybudowanie wejścia z cegły klinkierowej wymaga użycia specjalistycznej zaprawy. Takim właśnie materiałem jest Zaprawa Murarska Atlas z Trasem do Klinkieru. Tras – minerał pochodzenia wulkanicznego – ogranicza możliwość wystąpienia wykwitów na wymurowanej powierzchni. Murować należy tzw. pełną spoiną, minimalizuje to bowiem możliwość przenikania wody do jej wnętrza. Nie wcześniej niż po upływie 7 dni od zakończenia murowania można przystąpić do fugowania, używając tej samej zaprawy. Ewentualne zabrudzenia należy usunąć przy pomocy emulsji Atlas Szop, środka, który doskonale likwiduje wszelkie zabrudzenia i pozostałości po zaprawach cementowych i wapiennych.
Czas na wnętrze
Ostatnim etapem budowy jest wykończenie wnętrza piwniczki. Ściany i sufit można otynkować Zaprawą Tynkarską Atlas a następnie wyszpachlować białą zaprawą Atlas Rekord, która doskonale nadaje się do pomieszczeń wilgotnych. Zawiera ona związki hydrofobowe oraz specjalne mikrowłókna, dodatkowo wzmacniające strukturę tynku. Ściany można także obłożyć okładziną kamienną, podobnie jak posadzkę. Zarówno drzwi wejściowe, jak i te dzielące piwniczkę na przedsionek i komorę główną, powinny być solidne, dodatkowo stabilizujące temperaturę w ogrodowej „lodówce”.