Wytwarzanie ceramicznych płytek okładzinowych aż do roku 1980 odbywało się wyłącznie przez wypalanie w piecach tunelowych. W tym czasie we Włoszech wyprodukowano pierwsze płytki wypalane metodą szybką, w piecach obrotowych. Wraz z tą nową metodą wypalania powstała nowa generacja płytek.

Po wprowadzeniu techniki wypalania szybkiego w piecach obrotowych udało się znacznie poprawić i zracjonalizować wytwarzanie płytek. Zaletą nowej techniki wypalania jest m.in. możliwość celowego sterowania dopływem ciepła z góry i z dołu, co daje bardziej równomierne wypalanie. Dzięki zastosowaniu tej techniki zoptymalizowano skurcz podczas wypalania, co poprawiło wyraźnie bezpieczeństwo powstawania pęknięć włoskowatych w płytkach glazurowanych. Dalej, dzięki nowej technice wypalania stało się możliwe wytwarzanie płytek o większych wymiarach. Dzisiaj możliwa jest już produkcja płytek o długości boku większej od 30 cm.

Istotne zmiany wystąpiły nie tylko w produkcji płytek. Do określenia “płytki z kamionki” doszło jeszcze określenie “płytki z kamionki szlachetnej”. Określenia kamionka szlachetna nie wprowadzono jeszcze do norm EN, choć wielokrotnie był on postulowany przez przemysł ceramiczny i glazurników. We Włoszech początkowo mówiono tylko o “drobno zmielonej (przygotowanej) kamionce”.

Tak zwane później płytki z kamionki szlachetnej wytwarzano według tej samej techniki wypalania i wypalano jak zwykłe płytki z kamionki w temperaturze 1250 !C. Różnica pomiędzy płytkami z kamionki i kamionki szlachetnej polega na pewnych różnicach w składzie, ale przede wszystkim w stopniu zmielenia poszczególnych surowców.

Do wytwarzania płytek z kamionki szlachetnej surowce czyli: glinę, kaolin, zmielony piasek kwarcowy, skaleń i szamot – miesza się i urabia wg specjalnej receptury.

Po wyschnięciu urobionych surowców prasuje się je w formach na prasie płaskiej pod ciśnieniem do 800 kG/cm 2 .

Następnie sprasowane półfabrykaty wypala się w wyżej wspomnianych piecach obrotowych, w temperaturze do 1250 !C przez 30 do 50 minut.

Ze względu na wyjściowy skład surowców, wysoki stopień rozdrobnienia i celowo sterowane ogrzewanie pod góry i z dołu, podczas procesu wypalania dochodzi do intensywnego stapiania się surowców.

Wskazówki praktyczne
Płytki z kamionki szlachetnej, dzięki ich bardziej zwartej strukturze, wykazują w porównaniu z kamionką glazurowaną zdecydowanie niższą podatność na powstawanie plam, wyższą mrozoodporność i bardzo wysoką odporność na ścieranie.

Ze względu na wyjątkowo szczelną strukturę i specyficzny skład płytki z kamionki szlachetnej osiągają odporność na zarysowanie w skali Mohsa na poziomie 7 do 8, a niekiedy nawet 9. Wartości dotyczące powierzchni polerowanych są o 1 – 2 stopni niższe.
W tej sytuacji wymagana przez normy dla płyt i płytek ceramicznych prasowanych na sucho, o niskiej nasiąkliwości wody (E <=?3 %) z grupy B1 - odporność na zarysowania płytek nieglazurowanych (minimum 6 stopni w skali Mohsa) jest w rzeczywistości wyższa o 1 do 3 stopni.

Skala twardości według Mohsa
1 Talk (Wapień)
2 Gips
3 Kalcyt
4 Fluoryt
5 Apatyt
6 Skaleń
7 Kwarc
8 Topaz
9 Korund
10 Diament

Kolejnym parametrem przy ocenie cech płytek okładzinowych jest nasiąkliwość. Im niższy jest pobór wody przez płytki, tym lepsza odporność na niskie temperatury. W normie DIN EN 176 “Płyty i płytki ceramiczne prasowane na sucho o niskiej nasiąkliwości wody E ??3%” znajduje się następujące stwierdzenie, odnoszące się do nasiąkliwości płyt i płytek.

“Nasiąkliwość płyt i płytek nieglazurowanych o jasnej barwie przełomu, które są zwykle wytwarzane na bazie mas białych, powinna zasadniczo być mniejsza od 1,5 %. Jeśli średnia wartość nasiąkliwości przekracza 1,5 %, to ilość pobieranej wody powinna być wyraźnie podawana przez producenta É

Płyty i płytki spiekane traktuje się jako całkowicie szczelne, gdy ich najwyższa nasiąkliwość w próbach pojedynczych wynosi do 0,5 %”

Płytki z kamionki szlachetnej wykazują w przewadze nasiąkliwość poniżej 0,5%.

Kolejnym parametrem przy ocenie cech płytek okładzinowych jest nasiąkliwość. Im niższy jest pobór wody przez płytki, tym lepsza odporność na niskie temperatury.

W normie DIN EN 176 “Płyty i płytki ceramiczne prasowane na sucho o niskiej nasiąkliwości wody E ??3%” znajduje się następujące stwierdzenie, odnoszące się do nasiąkliwości płyt i płytek.

“Nasiąkliwość płyt i płytek nieglazurowanych o jasnej barwie przełomu, które są zwykle wytwarzane na bazie mas białych, powinna zasadniczo być mniejsza od 1,5 %. Jeśli średnia wartość nasiąkliwości przekracza 1,5 %, to ilość pobieranej wody powinna być wyraźnie podawana przez producenta É

Płyty i płytki spiekane traktuje się jako całkowicie szczelne, gdy ich najwyższa nasiąkliwość w próbach pojedynczych wynosi do 0,5 %”

Płytki z kamionki szlachetnej wykazują w przewadze nasiąkliwość poniżej 0,5%.
W wyniku wypalania płytki zwiększają swoją szczelność, ich powierzchnie pokrywa się w pewnym stopniu glazurą. W praktyce ustalono, że popularna zaprawa cementowa, przy układaniu metodą cienkowarstwową, nie może się wystarczająco wiązać z tylną stroną płytki.

Przy układaniu płytek z kamionki zwykłej i kamionki szlachetnej o strukturze szczelnej i gładkiej należy pamiętać, żeby do zwykłej zaprawy “cienkowarstwowej” dodać specjalnej, ciekłej zawiesiny, poprawiającej przyczepność.

Zaprawy mogą być uszlachetniane tymi dodatkami bezpośrednio u producenta, co zapewnia dobre przyleganie układanych płytek.

Przy wysokim udziale sztucznych klejów w zaprawie występuje wyraźnie podwyższona przyczepność płytek do podłoża.

Jeśli płytki kamionkowe lub z kamionki szlachetnej, o gładkiej i szczelnej strukturze, układane są na podłożu nośnym metodą naklejania, to przez dodatek specjalnych składników wiążących do zaprawy można uzyskać wystarczającą siłę łączącą płytki z podłożem.

Z powodu wyjątkowo korzystnych cech materiałowych, np. wysokiej mrozoodporności, odporności na zmiany pod wpływem światła i na powstawanie plam, wysokiej odporności na ścieranie, odporności na działanie kwasów i roztworów zasadowych oraz zróżnicowanie kolorystyczne płytki z kamionki szlachetnej mają powszechne zastosowanie.

Obok tradycyjnego zastosowania w budownictwie mieszkaniowym, np. łazienkach, kabinach prysznicowych, w kuchniach i pokojach mieszkalnych, na tarasach, balkonach i fasadach domów, płytki kamionkowe stosuje się w pomieszczeniach użyteczności publicznej wymagających reprezentacyjności i wysokiego stopnia higieny, np. w sklepach, restauracjach oraz do wykończania basenów kąpielowych i leczniczych.

Płytki kamionkowe nadają się szczególnie na podłogi pomieszczeń lub stanowisk roboczych, gdzie występuje podwyższone niebezpieczeństwo poślizgu.

Rozporządzenie o zabezpieczeniu stanowisk pracy oraz przepisy o bezpieczeństwie pracy wymagają, aby podłoga w zakładach pracy była gładka, łatwa do utrzymania w czystości i zabezpieczona przed poślizgiem.

Przepisy bhp dotyczące warunków pracy w strefie zagrożonej poślizgiem wymieniają wymagania dotyczące podłóg dla różnych stanowisk pracy.

Literatura
Płytki kamionkowe. Aprobaty techniczne nr 768/90, 948/93, 965/93, 1007/94 Instytutu Techniki Budowlanej. Katalog 1998, Warszawa.
DIN EN 176. Płyty i płytki ceramiczne prasowane na sucho o niskiej nasiąkliwości wody E ??3 %.
Mit keramischen Fliesen und Platten bauen (Budujemy z użyciem płytek i płyt ceramicznych). Rudolf M.ller, Kżln.