Napady, rabunki, włamania, jak się okazało są nierozerwalnie związane z bogaceniem się społeczeństwa.

Na złodzieja nie ma sposobów!

To nie jest prawda, tylko sposoby bywają mniej lub bardziej skuteczne, a naprawdę skuteczna ochrona może być kosztowna. Można też wydać bardzo duże
pieniądze na ochronę, lecz bez wzajemnego zgrania zabezpieczeń mechanicznych, elektronicznych i działań organizacyjnych zamiast zabezpieczyć się można przywabić
złodzieja. Gorzej bo nieprzemyślanymi zabezpieczeniami możemy wręcz ułatwić działanie włamywaczom.

Wymyślaniem i konstruowaniem zabezpieczeń zajmują się ogromne rzesze ludzi. W laboratoriach sprawdzane są i testowane tysiące typów zamków,
kłódek, blokad, sejfów, specjalnych szyb i folii zwiększających wytrzymałość szkła, czujek i czujników mających za zadanie wykrywanie w strefie chronionej intruzów
i tak naprawdę niesposób nawet tylko z nazwy wymienić tego wszystkiego co jest oferowane do ochrony mienia.

Jeśli jest tak wiele różnorodnych zabezpieczeń to dlaczego jest tyle udanych włamań?

Udane włamania najczęściej mają miejsce tam gdzie zastosowane zabezpieczenia były nieodpowiednie do stopnia zagrożenia.

Trzeba też pamiętać o tym, że wraz z wprowadzaniem nowych wytrzymalszych materiałów czy doskonalszych technik do ochrony mienia, pojawiają się
mniej lub bardziej udane metody przełamywania tych zabezpieczeń. Jest to więc swoisty wyścig między fachowcami od zabezpieczeń a “fachowcami” od włamań. Dlatego
wiele zabezpieczeń które stanowiły dostateczną ochronę kilka lat temu, dziś dla utrzymania odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa wymagają wymiany na doskonalsze.

W konstrukcji każdego niezniszczalnego czołgu jest zalążek armaty która go zniszczy.

* wstęp do “Vademecum zabezpieczeń” wyd. ABIT ABITECHNIKA

Jak więc zaplanować ochronę willi lub mieszkania przed włamaniem, napadem, kradzieżą?

Optymalne zabezpieczenie budynku jest wtedy gdy zastosowane środki ochrony są tak dobrany do stopnia zagrożenia aby osiągnąć zadowalający (zakładany) stopień bezpieczeństwa. Czyli środki ochrony trzeba tak dobrać aby było nie za mało ale i też nie za dużo zabezpieczeń.

Tylko jak to ustalić lub zmierzyć?

Dużą pomocą we wstępnych ustaleniach stopnia zagrożenia będzie zapoznanie się z informacjami zawartymi w numerze 12 z 1993 roku Muratora w
artykule “Czy mieszkamy bezpiecznie?”. Zamieszczone tam informacje umożliwiają indywidualne dla każdego przypadku dość dokładne punktowe ustalenie zagrożenia willi
czy mieszkania w bloku (w przedziałach: małe, średnie, duże i bardzo duże zagrożenie) a na tej podstawie ustalenie jakie środki można podjąć (czyli co mamy
obecnie do dyspozycji) w celu doprowadzenia do uzyskania zadowalającego poziomu bezpieczeństwa.

Można też aby być w zgodzie z przepisami wybrać inną drogę przy ustalaniu stopnia zagrożenia i kierować się obowiązującą w Polsce od dnia 1
stycznia 1994 roku Polską Normą PN-93 E-08390 /14 w której dokonano podziału obiektów na cztery kategorie zagrożonych wartości (od Z-1 do Z-4) gdzie przy zaszeregowaniu do
odpowiedniej kategorii brana jest pod uwagę między innymi wartość mienia chronionego. W takim przypadku ustalimy wymagania na klasę elementów systemu alarmowego lecz w dalszym ciągu wybór pozostałych rodzajów zabezpieczeń będziemy musieli oprzeć na zamieszczonej tu tabeli. W tabeli podział biorący pod uwagę zalecenia Polskiej Normy ujęty jest w sposób pośredni pod pozycją – klasa systemu alarmowego.

Uwaga: w PN -93 E-08390 /14 wybrano liniową skalę zagrożenia!

Jaki poziom bezpieczeństwa uznać za wystarczający?

Można przecież przyjąć że zabezpieczamy się tylko przed pospolitymi przestępcami o dość prostych metodach działania lub przed
“fachowcami” umiejącymi sobie poradzić z dość skomplikowanymi technikami zabezpieczeń. Oczywiście trzeba sobie zadać pytanie czy “fachowiec” będzie
ryzykował włamanie do miejsca o mizernym dla niego łupie? Ponieważ jest to raczej wątpliwe logicznym jest więc aby stopień skomplikowania zabezpieczeń zwiększał się
wraz ze wzrostem domniemanej wiedzy czy determinacji przestępcy. Jednym słowem w swoich rozważaniach zakładam, że tam gdzie ewentualny łup będzie niewielki to i wiedza przestępcy o metodach przełamywania zabezpieczeń w większości przypadków będzie niewielka i odwrotnie.

Wg. PN – 93 E-08390 /14 np. przy kategorii zagrożonej wartości Z-2 (co odpowiada wartości chronionego mienia do ok. 1 mln zł -) przy założonym
poziomie bezpieczeństwa niższym (patrz tablica Z-4) dopuszczalne jest zastosowanie w ochronie elementów elektronicznych o najniższych podanych w normie wymaganiach czyli klasy A. Bliżej ten temat zostanie omówiony w jednym z następnych odcinków pt “Systemy alarmowe -klasy elementów systemów” (szukaj tabela nr 4 i patrz tablica poniżej Z-4).

Tablica Z-4 wg. PN – 93 E-08390 /14. Wzajemne powiązania miedzy kategorią zagrożonej wartości, poziomem bezpieczeństwa a klasą systemu alarmowego.

Wybór koncepcji ochrony.

Ponieważ jak do tej pory trudno jest znaleźć fachową poradę u jednego specjalisty o kompleksowym zabezpieczeniu domu więc wiele z koniecznych
ustaleń zanim zwrócimy się o pomoc do kolejnych fachowców czy zakładów instalatorskich musimy dokonać sami.

Od czego należy więc zacząć?

Jeśli budowę domu dopiero planujemy i mamy jeszcze możliwość przeprowadzenia zmian warto sprawdzić w jakim sąsiedztwie przyjdzie nam mieszkać.
Przyjaźni, życzliwi i uczynni sąsiedzi to często więcej niż dobrej klasy system alarmowy i ostry pies razem wzięte. Oczywiście najlepiej jeśli budowę planujemy obok siebie w licznym gronie sprawdzonych przyjaciół.

Jeśli jednak istnieje np. ze względu na zajmowaną pozycję lub posiadany majątek, bardzo duże zagrożenie włamaniem czy wręcz napadem, a nie mamy
zorganizowanej grupy znajomych do wspólnej budowy to radzę dobrze przekalkulować czy warto jest ryzykować podejmowanie budowy inaczej jak we wspólnie solidnie ogrodzonym z pilnowanymi (kontrolowanymi) wjazdami osiedlu (jest już wiele takich w Polsce). Powód jest prosty – ochrona jednego obiektu o bardzo dużym zagrożeniu jest możliwa ale jest bardzo kosztowna. W koszty zabezpieczeń trzeba wliczyć w tym przypadku nie tylko zdecydowanie wyższe ceny elementów ochrony (patrz kategorie systemów alarmowych, sejfy, ogrodzenia i zabezpieczenia drzwi i okien) ale także liczące się na przestrzeni lat opłaty za konieczny w takim przypadku monitoring. Może się też przecież zdarzyć że
w miejscowości w której chcemy się budować nie jest prowadzony monitoring i wtedy ochrona przy bardzo dużym zagrożeniu będzie nie tylko kosztowna ale i problematyczna.

Niestety pewne ustalenia które musimy sami poczynić są dość szokujące. Ważne jest więc ustalenie, przez nas samych, jakie straty uznajemy za
dopuszczalne, czyli jaki czas może upłynąć od momentu wykrycia przestępcy do podjęcia skutecznej interwencji.

Jak to mamy planować system ochrony a na samym początku już trzeba zakładać straty na jakie się godzimy?

Jeśli wybierzemy na przykład ze względów oszczędnościowych system który będzie wykrywał przestępcę dopiero po jego wejściu do środka chronionych pomieszczeń to przecież zakładamy po pierwsze, że sforsuje on drzwi lub okno (a więc je przynajmniej częściowo zniszczy), po drugie zakładamy wtedy czy chcemy czy nie, że do czasu podjęcia interwencji przestępca może poczynić zniszczenia np. w meblach w poszukiwaniu wartościowych przedmiotów lub wręcz może złapać coś bardzo wartościowego i uciec gdy spostrzeże zadziałanie alarmu! Tu się pojawia następny problem jaki system sygnalizacji wybrać: odstraszający (czyli syrena i błyskające światła) czy dyskretny (czyli ciche powiadomienie do miejsca z którego zostanie podjęta interwencja – patrz: “Wezwać pomoc – monitoring). Dokładniej będzie ten problem omówiony w dalszych odcinkach poświęconych tematowi “Bezpieczny Dom” między innymi przy omawianiu monitoringów.Nie mniej ważne jest też jest ustalenie przez nas samych przed czym, przed jakimi działaniami przestępczymi chcemy zapewnić ochronę w obiekcie, ponieważ te ustalenia mogą być dopiero podstawą do rozpatrywania jakiego typu zabezpieczenia (zarówno mechaniczne jak i elektroniczne ) będą konieczne (patrz uwagi o ochronie elektronicznej).

Jeśli bierzemy pod uwagę ochronę jedynie odtwarzalnych dóbr materialnych które możemy ubezpieczyć w jednym z wielu Towarzystw Ubezpieczeniowych to właściwie pozostaje nam tylko skalkulować co się bardziej opłaca – płacić składki i zamontować tylko takie zabezpieczenie które są wymagane przez ubezpieczyciela z ewentualnym rozpatrzeniem czy stosowane ulgi w składkach za dodatkowe zabezpieczenia zrekompensują poniesienie dodatkowych wydatków czy nie. Lekturę dalszej części artykułu można wtedy ograniczyć do części omawiającej zabezpieczenia mechaniczne drzwi i okien z ewentualnym rozpatrzeniem zabezpieczenia prostym systemem alarmowym.
Czy warto wydawać pieniądze na ochronę czegoś co dla przestępcy nie jest łupem?

W wielu przypadkach tak, ponieważ nie ma żadnej gwarancji że przestępca złośliwie nie zniszczy wszystkiego czego nie może zabrać. To co dla przestępcy nie przedstawia większego znaczenia materialnego dla nas może być cenną pamiątką rodzinną. Ma to niestety często miejsce wtedy gdy mamy do czynienia z młodymi przestępcami.

Zupełnie inaczej natomiast trzeba podchodzić do zabezpieczenia miejsca zamieszkania jeśli bierzemy pod uwagę ochronę dóbr nieodtwarzalnych czy zagrożenie napadem. Także w sytuacji gdy utrata mienia może pociągnąć za sobą o wiele większe straty niż sama wartość utraconego mienia (notatki, adresy, zbiory, narzędzia zarobkowania itp.) których nie zwróci ubezpieczenie trzeba brać pod uwagę konieczność zastosowania zabezpieczeń zarówno mechanicznych jak i elektronicznych.
Dużym ułatwieniem w wyborze koncepcji ochrony będzie zapoznanie się z danymi zawartymi w poniższej tabeli (tab. 1). Poszczególnym poziomom zagrożenia zostały przyporządkowane propozycje zabezpieczeń. Ponieważ przyjęty w tabeli podział ze względu na poziom zagrożenia nie można traktować jako sztywny może się okazać że w ostatecznej koncepcji ochrony pewne elementy ochrony będą wybrane z kolumny odpowiadającej mniejszemu lub większemu zagrożeniu niż przyjęliśmy dla obiektu. Może to wynikać np. z tego że pewne miejsca w obiekcie będą mniej lub bardziej zagrożone niż pozostała część obiektu (np. miejsca niewidoczne). Istnieje też pewna wymienność elementów ochrony – jeśli zdecydujemy się w obiekcie o średnim zagrożeniu np. na wysoki płot który będzie spełniał wymagania dla bardzo dużego zagrożenia a wjazd i furtka będą też tak solidne to można przecież w większości przypadków zrezygnować z dodatkowych mechanicznych zabezpieczeń dla drzwi i okien.

Podobnie należy traktować także inne pozycje w tabeli – jeśli decydujemy się na wybór któregoś z elementów ochrony z pozycji odpowiadającej wyższemu zagrożeniu to należy rozpatrzyć czy nie jest wtedy możliwe zmniejszenie wymagań dla innych zabezpieczeń podanych w tabeli zwłaszcza jeśli te elementy chronią te same miejsca lub przed takim samym rodzajem agresji.

Czy zawsze trzeba brać pod uwagę zamontowanie systemu alarmowego?

Otóż najwyższy możliwy do osiągnięcia stopień zabezpieczenia, przy najniższych kosztach, można uzyskać przy zapewnieniu wzajemnego uzupełniania się wszystkich rodzajów ochrony. Ani same zabezpieczenia mechaniczne ani systemy elektroniczne bez wzajemnego uzupełniania się i bez zapewnienia interwencji jeśli przestępca ma nieograniczony czas działania i do dyspozycji narzędzia nie mogą zapewnić bezpieczeństwa!

Także w sytuacji zagrożenia napadem tylko w nielicznych sytuacjach i tylko w krótkim przedziale czasu można liczyć że same zabezpieczenia mechaniczne dadzą nam ochronę zwłaszcza jeśli będziemy mieli do czynienia z dużą determinacją przestępców.

SJS 1995 Tab 1 Miejsca stosowania zabezpieczeń i ich rodzaje w zależności od zagrożenia.

miejsca stosowania zabezpieczeń i ich rodzaje zagrożenie małe zagrożenie średnie zagrożenie duże zagrożenie bardzo duże
Zabezpieczenia mechaniczne:
drzwi, -zamki atestowane, drzwi jeśli słabe wzmocnione blachą,
blokady antywyważeniowe
-dwa zamki atestowane lub jeden z blokadą góra dół,
drzwi solidne np. dębowe, blokady antywyważeniowe, wizjer szerokokątny
drzwi antywłamaniowe lub drzwi solidne np. dębowe z
blokadą góra dół + elektronika sygnalizująca próbę wyłamania
-drzwi antywłamaniowe najlepiej jeśli dobrze widoczne
okna, także balkony i wyjścia na taras -blokada części okien (śrubowanie), blokada w pozycjach
częściowego otwarcia
-mogą być kraty zewnętrzne, ew. elektroniczna ochrona
miejsc szczególnie narażonych
- jedno z wymienionych:
-folia
antywłamaniowa + zameczki, żaluzje, kraty (najlepiej wewnętrzne),
jeśli zagrożenie życia – szyby pancerne lub kul odporne
okienka do piwnic -małe wymiary, cienkie kraty - kraty zewnętrzne # 16-20mm - krata wewnętrzna, - krata wewnętrzna lub zewnętrzne w specjalnym wykonaniu
garaż -ochrona standardowa -w zależności od usytuowania ewentualne wsparcie systemem
alarmowym
- jeśli garaż połączony z budynkiem to drzwi łączące
antywłamaniowe lub z sygnalizacją naruszenia
- ochrona taka sama jak reszty obiektu, drzwi do garażu
otwierane automatycznie
ogrodzenie - ~80 cm - ~120 cm - ~200 cm > 200 cm specjalne wykonanie ew. sygnalizacja
przekroczenia
wjazd, wejście otwieranie bramy ręcznie, furtka otwierana elektrozamkiem otwieranie bramy ręcznie, jeśli furtka nie jest widoczna
zalecany domofon,
domofon (videofon), kontrola zamknięcia furtki i bramy ,
otwieranie bramy sterowane
- videofon, kontrola zamknięcia furtki i bramy
skrytki - zalecane dobrze mieć wiele, każda oparta na innym
pomyśle
zalecane pożądane -pożądane + ukryte pomieszczenie
sejf może być przydatny żaroodporny np. do przechowywania
dokumentów lub informacji na nośnikach magnetycznych , lub mała umocowana solidnie
kasetka
mały np. w ścianie ew. jak obok - sejf w zależności od potrzeb, - zalecany z sygnalizacją wymuszonego otwarcia
inne uwaga: większość zabezpieczeń mechanicznych powinna
być połączona z systemem alarmowym
Zabezpieczenia elektroniczne:
Środki ochrony – jakie, gdzie i jak zagrożenie małe zagrożenie średnie zagrożenie duże zagrożenie bardzo duże
ogród, podejście, - włączanie oświetlenia raczej dla wygody - włączanie oświetlenia – zalecane - zalecane włączanie oświetlenia + punkty stale
oświetlone, także udawanie obecności,
- zalecana TV z reflektorami podczerwieni, ew. systemy
ochrony od płotu do budynku(systemy zewnętrzne)
ochrona drzwi i okien - ochrona drzwi i pośrednio okien - ochrona drzwi i okna - ochrona + sygnalizacja zamknięcia, - ochrona + sygnalizacja zamknięcia
moment wykrywania dopuszczalne jest wykrywanie po wejściu ew. ochrona drzwi zalecane wykrywanie już w trakcie niszczenia zabezpieczeń
mechanicznych, zwłaszcza sygnalizacja wybicia okna lub próba wyważenia drzwi
drzwi i okna wykrywanie już w trakcie niszczenia, przy
słabych ścianach pełna ochrona wewnętrzna ew. ochrona zewnętrzna czyli między
płotem a wnętrzem domu
wykrycie przestępcy powinno nastąpić jeszcze przed jego
wejściem do wnętrza domu, także przez stropy, podłogę itp.
klasa systemu wg. Pn dla poziomu bezpieczeństwa normalnego
(odpowiada to wartości chronionej)
SA1 SA2 SA3 SA4
między płotem a domem, &nbsp - uwaga na roślinność, nie tworzyć miejsc ukrycia, - można stosować czujki pasywne lub aktywne podczerwieni, - pożądane systemy podziemne, niewidoczne,
przyciski napadowe - mogą być przy drzwiach, - mogą być stałe, - wybór stałe czy radiowe w zależności od konkretnej
sytuacji
- radiowe + pułapki

z

Interwencja, sposób sygnalizacji:
sygnalizacja akustyczna - bardzo istotne jest zabezpieczenie sygnalizatorów przed
zniszczeniem,
- w każdym przypadku należy sprawdzić czy jest szansa na
interwencję (noc, dzień),
- nie zalecane - nie zalecane
sygnalizacja akustyczno – optyczna, - jw. , pełne zapewnienie widoczności sygnalizatora
optycznego,
- warto stosować tylko wtedy gdy jest gwarancja
interwencji,
- dobrze jest łączyć w systemy ochrony sąsiedzkiej, - nie zalecane
u sąsiadów, - warto stosować tylko wtedy gdy jest gwarancja
interwencji,
- warto stosować tylko wtedy gdy jest gwarancja
interwencji,
- może okazać się zawodne, - tylko wtedy gdy nie można podłączyć się np. do
Agencji Ochrony,
dialer - nie warto jeśli linia telefoniczna łatwa do
zniszczenia,
- można stosować jednocześnie z sygnalizacją akustyczno
- optyczną,
- nie zalecane, chyba że linia telefoniczna trudna do
uszkodzenia
- jw. + kontrola łącza (patrz opisy dialerów)
system SEZAM - ograniczeniem mogą być koszty opłat, ograniczeniem mogą być koszty opłat zalecane - w wersji obustronnej łączności
radiowe jw. - jw. - zalecane - zalecane, z kontrolą łącza
chronione osiedle - zalecane - zalecane z kontrolą łącza
Inne:
Zabezpieczenie: zagrożenie małe zagrożenie średnie zagrożenie duże zagrożenie bardzo duże
pies hałaśliwy i czujny może zastąpić alarm, zalecany, pożądany obronny, - pożądany obronny + “dzwonek” czyli mały a
szczekliwy
ubezpieczenie, może zastąpić inne zabezpieczenia korzystne jeśli brak któregoś z wymienionych w tej
kolumnie elementów ochrony,
zalecane - zalecane

Autor:

Stefan Jerzy Siudalski
Specjalista w dziedzinie zabezpieczeń
Od 26 lat na liście biegłych sądowych z dziedziny ochrony
http://ochrona.siudalski.pl

Artykuł w wersji znacznie skróconej ukazał się w Muratorze nr 4 /96

Późniejsze, poprawione i skorygowane wersje można było przeczytać
na łamach:

Wiem Wybieram

1/99 “Jak zabezpieczyć mieszkanie przed włamaniem”

2/99 “Sposoby na złodzieja”