- Budownictwo i budowa domu dla profesjonalistów – SolidnyDom.pl - http://solidnydom.pl -

System kontroli dostępu

Dostęp do budynków, całych stref w tych budynkach, czy też konkretnych pomieszczeń
kontroluje się tradycyjnie za pomocą zamków i kluczy. Rozwiązanie takie ma jednak
kilka wad:
- w przypadku korzystania w jednego wejścia przez wiele osób skomplikowane staje się
kontrolowanie dostępu do kluczy,
- w przypadku zgubienia klucza najczęściej należy wymienić wkładkę bębenkową
bądź cały zamek,
- w przypadku zwolnienia się pracownika należy postąpić jak wyżej – nawet jeżeli
pracownik zwróci klucz (klucz dorobić jest bardzo łatwo),
- w przypadku osoby mającej dostęp do wielu pomieszczeń pojawia się najczęściej
konieczność noszenia pęku kluczy.

System kontroli dostępu sterujący zamknięciami takich wad nie ma. Zadaniem systemu
kontroli dostępu jest niedopuszczenie do chronionych pomieszczeń osób nie mających
odpowiednich uprawnień. Za pomocą sterownika systemu można bardzo łatwo i szybko
zmienić lub odebrać danej osobie uprawnienia wstępu do określonych stref, czy
pomieszczeń.

1. Karty i czytniki

Każda ze stref (ciągi komunikacyjne, oddzielne pomieszczenia) do której wejście wymaga
kontrolowania staje się dostępna wyłącznie dla uprawnionych osób. Oprócz sterowania
zaporami fizycznymi (drzwi, śluzy) bardziej rozbudowane systemy kontroli dostępu
umożliwiają również identyfikację osób i rejestrację ruchu. Obok tradycyjnych już
klawiatur numerycznych coraz większe znaczenie zdobywają nośniki magnetyczne (karty,
klucze), karty Wieganda, karty zbliżeniowe oraz nadajniki (piloty) radiowe. Wystarczy aby
każdy pracownik posiadał własny kod cyfrowy, którym otwiera drzwi, własną kartę
magnetyczną, nadajnik z charakterystycznym kodem itd.

Karty magnetyczne cieszą się coraz większą popularnością, bowiem w ostatnim czasie
znacznej poprawie uległy parametry tego typu nośników (taśma magnetyczna) i
czytników. Ponadto zajmują bardzo mało miejsca, mają ogromne ilości niepowtarzalnych
kodów i mogą być wykorzystywane do kilku celów (np. kontrola dostępu i identyfikacja
osób). Jednakże odczyt danych z karty magnetycznej wymaga kontaktu z głowicą czytnika
(podczas przesuwania). Stąd też w czasie użytkowania zużywa się zarówno karta
magnetyczna, jak i czytnik. Karty magnetyczne mogą ulec przypadkowemu zniszczeniu (np.
złamaniu). Na podobnej zasadzie działają klucze magnetyczne (w formie breloczka), gdzie
w tworzywie zalewane są małe magnesiki. Jeżeli takich magnesików jest wystarczająco
dużo, wówczas nie ma obawy, że kody mogą się powtórzyć. Otwieranie drzwi następuje
po przyłożeniu elektronicznego klucza do czytnika. Kluczyki są bardzo odporne zarówno
na długotrwałe użytkowanie, jak i na zniszczenie.

Nieco inaczej są wykonywane karty Wieganda. W plastykowej karcie znajduje się specjalny
moduł przewodów Wieganda. Po poddaniu karty oddziaływaniu zewnętrznego pola
magnetycznego, emituje ona własne pole, które jest z kolei wykrywane przez czujnik. Kod
karty jest określony przez lokalizację przewodów oraz kolejność, w jakiej pobudzają
czujnik. Chociaż karta Wieganda musi być przesunięta wzdłuż czytnika, to jednak
odczyt danych odbywa się bezdotykowo. Dzięki temu ani karta, ani czytnik nie zużywają
się w trakcie użytkowania.

Karty zbliżeniowe zawierają w sobie układ scalony z wpisanym kodem. Działając na
zasadzie indukcji magnetycznej (najczęściej) pobierają energię z czytnika i wysyłają
następnie swój kod. Dzięki takiemu rozwiązaniu karty te nie wymagają wkładania do
czytnika. Wystarczy zbliżenie karty do czytnika – nawet bez wyjmowania z kieszeni, czy
torebki. Czytnik może być ukryty w ścianie – system jest więc odporny na uszkodzenia i
dewastacje. Istnieją także karty aktywne z wbudowanymi bateriami. Charakteryzują się
one większym zasięgiem, lecz po wyczerpaniu się baterii kartę należy wyrzucić.

Ponadto stosuje się nadajniki (piloty) oddziałujące na czytnik za pomocą fal
radiowych. Zasięg oddziaływania wynosi od kilkudziesięciu do kilkuset metrów. Takie
rozwiązania stosuje się z miejscach narażonych na wandalizm, przy bramach wjazdowych na
posesję (nie ma konieczności wysiadania z pojazdu) itp.

Zasada pracy wymienionych wyżej systemów polega na konieczności wprowadzenia znaków
identyfikujących do czytnika. Niezależnie od tego, czy osoba pragnąca wejść do
chronionego obszaru wprowadzi kod z klawiatury, czy kod zostanie wczytany z karty
magnetycznej, czy też nadany drogą radiową czytnik musi otrzymać odpowiedni kod. Po
otrzymaniu właściwego kodu sterownik podejmuje decyzję o otwarciu rygla.

Ponadto sterownik może rejestrować całość ruchu w chronionym obszarze (również
nieuprawnione próby wejść). Informacje o zaistniałych zdarzeniach są w takim
przypadku zbierane w pamięci sterownika, aby mogły być w każdej chwili przekazane
osobie zarządzającej systemem. czy to w postaci wydruku czy też wyświetlone na ekranie
komputera.

2. Przegrody

Większość systemów kontroli dostępu służy do kontrolowania drzwi lub krat
oddzielających strefę nie chronioną od chronionej. Należy jednak podkreślić, iż
drzwi nie rozwiązują problemu identyfikacji osób koniecznej w przypadku prowadzenia
ewidencji czasu pracy. Problem ten jest rozwiązywany za pomocą bramek obrotowych. W tych
przypadkach wykorzystuje się najczęściej karty zbliżeniowe ze względu na prostotę
procesu wczytywania kodu takiej karty. Dzięki bramkom obrotowym możliwe jest tylko
indywidualne pokonywanie przejścia. Stąd też montuje się oddzielne czytniki dla osób
wchodzących i wychodzących.

Przegrody stosowane w systemie kontroli dostępu muszą być odporne na narażenia i być
przystosowane do natężenia ruchu osobowego występującego na kontrolowanym przejściu.
Jeżeli zadaniem systemu jest ochrona większych wartości, wówczas drzwi muszą być
odpowiednio odporne na próby sforsowania, no i oczywiście odpowiednio osadzone. Jeżeli
jeszcze drzwi będą otwierały się za zewnątrz, to będą bardziej odporne na napór,
bowiem siły będą przenosić się na futrynę.

W przypadku wszystkich przegród musi być oczywiście rozwiązany problem ewakuacji ludzi
w przypadku zagrożenia (np. pożaru). W przypadku pożaru przegroda (niezależnie od tego
czy są to drzwi, czy bramka obrotowa) musi "ustąpić". Drzwi muszą mieć
możliwość otwarcia awaryjnego czy to za pomocą klucza, czy też przycisku
umieszczonego np. za małą szybką. Bramka obrotowa musi mieć możliwość odblokowania,
bądź też wyłamania ramion ograniczających ruch.

Do blokowania drzwi stosuje się najczęściej następujące urządzenia:
- zaczepy (rygle) elektromagnetyczne,
- elektromagnesy,
- zamki elektryczne,
- zamki elektromagnetyczne.
Wśród zaczepów (rygli) elektromagnetycznych można rozróżnić normalnie zamknięte
(otwarcie wymaga podania napięcia) oraz normalnie otwarte (zamknięcie wymaga podania
napięcia). Pierwsze są powszechnie znane z systemów domofonowych. Otwarcie wejścia do
chronionego obiektu wymaga doprowadzenia napięcia w celu zadziałania zaczepu. Wyjście
następuje za pomocą klamki umieszczonej od strony chronionej. Drugie są stosowane do
blokowania przejść z ewentualną funkcją ewakuacyjną. Do ciągłej pracy wymagają
zasilania awaryjnego w przypadku spodziewanych zaników napięcia zasilającego.
Przejścia takie wyposaża się w awaryjny przycisk odcinający dopływ napięcia
zasilającego w celu umożliwienia ewakuacji. Całkowite odłączenie zasilania lub
przepalenie przewodów powodują odblokowanie przejścia.

Nieco łatwiejsze w projektowaniu i realizacji są przejścia blokowane za pomocą
elektromagnesów. Przy małym poborze prądu zapewniają one wytrzymałość na rozerwanie
od 500 do 2000 kilogramów. Elektromagnesy wymagają w celu zadziałania doprowadzenia
napięcia zasilającego. Z tego też względu doskonale nadają się do przejść
ewakuacyjnych. Ponadto elektromagnesy doskonale nadają się do przejść o dużym
natężeniu ruchu, bowiem nie mają żadnych ruchomych części mechanicznych, które
mogłyby się zużywać.

Zamki elektromagnetyczne działają w czasie doprowadzenia napięcia zasilającego.
Mechanizm zamka jest wówczas łączony z klamką. Przy braku sygnału sterującego
naciskanie na klamkę nie powoduje otwarcia drzwi. Spotyka się wykonania normalnie
otwarte i normalnie zamknięte.

W zamkach elektrycznych rygiel blokujący przejście jest wysuwany za pomocą silnika
elektrycznego. Z zasady działania są to zamki normalnie zamknięte (otwarcie wymaga
doprowadzenia napięcia zasilającego i zadziałania silniczka).

Nie bez znaczenia jest również fakt konieczności zastosowania urządzenia zamykającego
samoczynnie przejście. Najczęściej bowiem ludzie przechodzący przez przejście
„zapominają” zamknąć za sobą drzwi. W grę wchodzą tzw. samozamykacze drzwiowe.
Spotyka się zamykacze sprężynowe i hydrauliczne; zewnętrzne i wpuszczane. Dobre
zamykacze mają regulację szybkości zamykania w ostatniej fazie ruchu (zatrzaskiwanie
drzwi), aby można było uzyskać pewne zamykanie niedomkniętych drzwi.

Równocześnie należy podkreślić, iż poza kontrolą dostępu do strzeżonych
pomieszczeń dobry system powinien również dozorować stan przejść. W tym celu
instaluje się czujniki, które sprawdzają, czy drzwi są zamknięte.

Aleksy Kordiukiewicz


Artykuł wydrukowany z Budownictwo i budowa domu dla profesjonalistów – SolidnyDom.pl: http://solidnydom.pl

Adres artykułu: http://solidnydom.pl/system-kontroli-dostepu.html

Copyright © 2009 SolidnyDom.pl. All rights reserved.