Wrzesień, pierwszy jesienny miesiąc, w segmencie zamówień publicznych okazał się czasem przebudzenia po wakacyjnym zastoju w postępowaniach przetargowych –  podaje raport opracowany przez serwis www.eGospodarka.pl. W dziewiątym miesiącu bieżącego roku pojawiło się znacznie więcej ogłoszeń o postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego niż miesiąc wcześniej – w sierpniu.  Poważny przyrost liczby ogłoszeń przetargowych wystąpił również w relacji rocznej.

W sektorze publicznym zakończyły się wakacje. Pracownicy różnego rodzaju instytucji wrócili z urlopów i przystąpili do pracy, co znalazło natychmiastowe odbicie w liczbie ogłoszonych we wrześniu postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Wzrost był mocny i wyraźny, nie tylko względem poprzednich, typowo wakacyjnych miesięcy (czyli lipca i sierpnia), ale również względem analogicznego miesiąca ubiegłego roku.

Przyrost liczby ogłaszanych postępowań we wrześniu zaobserwowano we wszystkich klasyfikowanych kategoriach – w dostawach towarów, usług, a nawet w zamówieniach na prace budowlane. Szczególnie przyrost w tym ostatnim segmencie jest nietypowy – bowiem wrzesień jest już schyłkowym miesiącem sezonu budowlanego, charakteryzującym się na ogół już spadkami liczby ogłoszeń o wykonanie prac budowlanych. Jak się okazało – nie w tym roku.

Struktura zamówień przetargowych wskazuje jednoznacznie na nadchodzący sezon zimowy. Jednostki sektora publicznego w tym roku wykazują się już większą zapobiegliwością niż w roku 2009 i postanowiły rozpocząć przygotowania do okresu chłodów już na początku jesieni. Skąd taki wniosek? Najwyższą miesięczną dodatnią dynamikę przyrostu wykazały zamówienia z grupy dostaw opału (oleju opałowego oraz węgla) czy wykonywania usług odśnieżania i usuwania lodu. Rok temu znaczący przyrost w zamówieniach „zimowych” zanotowano dopiero w listopadzie.

Wyraźnie w górę

Dane, opracowane na podstawie ogłoszeń pochodzących z Biuletynu Zamówień Publicznych publikowanych w serwisie www.Przetargi.eGospodarka.pl, pokazują że we wrześniu 2010 roku liczba ogłaszanych zamówień publicznych wzrosła względem poprzedniego miesiąca o 13,3 procent. Przyrost zanotowano również względem analogicznego miesiąca ubiegłego roku – i to dość znaczny, bo ponad 35-procentowy (35,77 proc.).

W pierwszym jesiennym miesiącu bieżącego roku w Biuletynie Zamówień Publicznych pojawiły się 18 tys. 63 ogłoszenia, wobec 15 tys. 942 ogłoszeń w sierpniu, 18 tys. 161 ogłoszeń w lipcu i 16 tys. 817 ogłoszeń w czerwcu.
Od początku roku ogłoszono o ponad 22,6 procent więcej postępowań o udzielenie ZP niż rok wcześniej – w ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy 2009 roku w BZP pojawiło się łącznie 110 tys. 199 ogłoszeń, w okresie styczeń-wrzesień bieżącego roku było to 135 tys. 111 ogłoszeń.

Okres poważnej niepewności w finansach publicznych z początku tego roku i związany z nim Zastów w ogłaszanych postępowaniach przetargowych mamy już za sobą. W pierwszych miesiącach bieżącego roku poważny wpływ na liczbę realizowanych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego miała również sroga zima. Jednak wraz z początkiem wiosny pojawiło się wyraźne odbicie i zaobserwowany wyraźny przyrost liczby ogłoszeń przetargowych względem roku ubiegłego.

Jednak perspektywy całego sektora publicznego, a więc i realizowanych przezeń zakupów i inwestycji nie wyglądają najlepiej. Wprawdzie bieżące dochody budżetu Państwa nie wyglądają źle, jednak bardzo poważny niepokój wzbudza skala zadłużenia finansów publicznych – począwszy od budżetu centralnego, poprzez budżety agend rządowych, sektora ubezpieczeń społecznych po budżety jednostek samorządu terytorialnego. Polskie finanse publiczne są w opłakanym stanie, a zadłużenie może lada chwila osiągnąć poziom, który z mocy prawa będzie wymagał wszczęcia specjalnych procedur oszczędnościowo-naprawczych.

Proponowane przez rząd działania sprowadzają się głównie do zaostrzenia polityki fiskalnej i drobnych zmian po stronie wydatkowej (głównie konsolidacji finansów). Brak na razie woli politycznej do poważnych reform w największych pozycjach po stronie wydatków – systemu emerytalnego, opieki socjalnej, różnego rodzaju przywilejów branżowych. W przyszłym roku, z racji wyborów parlamentarnych, również nie należy oczekiwać wdrożenia żadnych poważnych zmian. Cóż, pozostaje jedynie mieć nadzieję, że los i gospodarcze otoczenie będą nam sprzyjać i finanse publiczne nie doznają załamania. Jednak według wielu ekonomistów już przekroczyliśmy próg krytyczny, i nie należy stawiać pytania czy dojdzie do krachu publicznego budżetu, tylko kiedy on nastąpi.

Wzrosty w każdej kategorii. „Budowlanka” się nie poddaje

We wrześniu przyrost liczby ogłoszeń względem sierpnia zanotowano we wszystkich trzech klasyfikowanych kategoriach zamówień publicznych. Po sierpniowych spadkach zwiększyła się liczba ogłoszeń przetargowych zarówno na dostawy usług oraz towarów, jak i – co jest już nietypowe w okresie jesiennym – prace budowlane. Wrzesień zwyczajowo jest już miesiącem schyłkowym sezonu budowlanego, w miesiącu tym liczba ogłoszeń z tej kategorii na ogół już spadała. W tym roku jednak trend ten nie wystąpił. Wszystko wskazuje, że to efekt bazy – po dużym spadku w sierpniu nastąpił niewielki wzrost, jednak trend względem miesięcy poprzednich w kategorii prac budowlanych jest nadal spadkowy. Cóż, zbliża się zima i kończy się dobra dla prac budowlanych aura.

W relacji miesięcznej, we wrześniu 2010 roku najpoważniejszy przyrost względny zanotowano w kategorii dostaw towarów. We wrześniu ukazało się 5 tys. 659 ogłoszeń, wobec 4 tys. 472 w sierpniu, co oznacza przyrost o ponad 26,5 procent. Dwucyfrowy wzrost względny liczby ogłoszeń o ZP we wrześniu zanotowano również a kategorii dostaw usług. We wrześniu 2010 zamówień z tej kategorii dotyczyło 5 tys. 189 ogłoszeń, o 14, 2 procent więcej niż miesiąc wcześniej.
Wspomniana już „budowlanka” może się pochwalić miesięcznym wzrostem o 4,17 procent, do poziomu 7 tys. 215 ogłoszeń we wrześniu.

– Sierpniowy spadek oraz wrześniowy niewielki wzrost w segmencie prac budowlanych to widoczny znak końca sezonu budowlanego. W najbliższych miesiącach możemy już oczekiwać typowej dla jesieni i zimy tendencji, czyli poważnego spadku liczby ogłoszeń na wykonanie prac remontowo-budowlanych – mówi Beata Szkodzin, wydawca serwisu eGospodarka.pl. –  W pozostałych kategoriach, po sierpniowym spadku związanym ze szczytem sezonu urlopowego widać już wyraźne odbicie. Tej jesieni dostawcy towarów oraz usług dla sektora publicznego mogą liczyć jeszcze na wiele kontraktów. Niestety, w dłuższej perspektywie czasowej czynnik niepewności związany z poważnym zadłużeniem budżetu Państwa, stanowi poważne zagrożenie dla sytuacji finansowej tych przedsiębiorstw, które większość swych obrotów realizują współpracując z sektorem publicznym. Firmy budowlane czy  dostawcy towarów lub usług w perspektywie konieczności wprowadzenie oszczędności budżetowych nie mogą liczyć na utrzymanie swych przychodów. Rządzącym brak determinacji do mocnych i radykalnych cięć, oczekiwać należy raczej stopniowego ograniczania wydatków w różnych obszarach. Do głębszych zmian systemowych w finansach publicznych w najbliższej przyszłości raczej nie dojdzie. Budżet będzie oszczędzać na remontach czy zakupach kwoty rzędu kilkuset milionów złotych, utrzymując nadal wydatki na sferę socjalną na poziomie wielu miliardów. Skutki nierównowagi państwowej kasy zapewne po raz kolejny rozłożone zostaną mocno asymetrycznie, szczególnie niekorzystnie wobec małych i średnich przedsiębiorstw czy pracowników najemnych – dodaje Beata Szkodzin.

Spośród 18 tysięcy 63 ogłoszeń o postępowaniu o udzielenie ZP opublikowanych we wrześniu 2010 roku w serwisie przetargi.eGospodarka.pl, zdecydowana większość tradycyjnie już realizowana była w trybie przetargu nieograniczonego. Na tę formę obsługi zamówienia publicznego zdecydowano się w 93,57 procentach ogłoszeń o zamówieniu publicznym. Przetarg ograniczony został wybrany w 0,43 proc. zamówień. Na inne formy realizacji zamówienia – dialog konkurencyjny, negocjacje bez ogłoszenia czy zapytanie o cenę – zdecydowano się w maju w przypadku 6 proc. ogłoszeń o postępowaniu w sprawie udzielenia ZP.

Duże miasta, duże przyrosty

We wrześniu  2010 roku, spośród klasyfikowanych 59 dużych i średnich ośrodków miejskich, spadek liczby ogłoszeń o udzielenie zamówienia publicznego odnotowano w 19 miastach. Miesiąc wcześniej – w sierpniu – spośród 60 uwzględnionych wtedy w zestawieniu miast, liczba ogłaszanych przetargów zmniejszyła się aż w 39 ośrodkach.

W grupie 59 analizowanych we wrześniowym zestawieniu miast, miesięczne zmiany względne (wrzesień względem sierpnia) liczby ogłoszeń o postępowaniu w ramach ZP wahały się od +250 proc. (Dęblin) do -52,78 proc. (Dąbrowa Tarnowska).  W miastach tych, tak znaczne zmiany względne to skutek efektu bazy.
W liczbach bezwzględnych pozycję lidera tradycyjnie zajmuje Warszawa. We wrześniu 2010 roku ze stolicy pochodziło 1 tys. 520 ogłoszeń o postępowaniu w sprawie ZP, czyli o 19,87 procent więcej niż w sierpniu.
Z zajmującego drugą lokatę we wrześniowym zestawieniu Krakowa pochodziło 748 ogłoszeń, o 6,55 procent więcej niż miesiąc wcześniej.  Z Wrocławia, zajmującego trzecią lokatę w rankingu, pochodziło we wrześniu 516 ogłoszeń. W stolicy Dolnego Śląska miesięczny przyrost liczby ogłoszeń to 13,66 procent.
Czwarty w zestawieniu Poznań, we wrześniu osiągnął poziom 430 ogłoszeń, co przekłada się na wzrost miesięczny o 7,23 procent.

Na kolejnych miejscach znalazły się Łódź (418 ogłoszonych postępowań o ZP, miesięczny przyrost o 37,05 proc.), Katowice (395 ogłoszeń, w ciągu miesiąca przybyło 23,44 proc.), Lublin (341;  +27,72 proc.), Rzeszów (304; +15,6 proc.), Olsztyn (277; +53,9 proc.), Gdańsk (również 277 ogłoszeń, przyrost miesięczny o 10,36 proc.), Szczecin (271 ogłoszeń, spadek o 1,45 procent), Bydgoszcz (250 ogłoszeń, +35,87 proc.),  Kielce (221; +37,27 proc.), Opole (190, +32,87 proc.), Białystok (180; +18,42 proc.), Gdynia (173; miesięczny przyrost o 51,75 proc.), Radom (137, miesięczny przyrost o 24,55 proc.), Zielona Góra (128 ogłoszeń, wzrost o 12,28 procent), Tarnów (116, +17,17 proc.) oraz Toruń (112 ogłoszeń, miesięczny spadek o 9,58 proc.).

Poniżej poziomu stu ogłoszeń o postępowaniu o ZP znalazły się we wrześniu Gliwice (91 ogłoszeń, przyrost o 7,06 proc.), Nowy Sącz (89; +15,58 proc.), Koszalin (88; -13,73 proc.), Gorzów Wielkopolski (86; +95,45 proc.).
Rekordzistami zmian względnych po stronie dodatniej zostały we wrześniu takie miasta jak wspomniany wcześniej Dęblin (+250 proc.) a także Jarocin (+126,32 proc.), Gorzów Wlkp. (+95,45 proc.), Zakopane (+65,52 procent), Mielec (+59,26 procent) czy Biała Podlaska (+57,58 proc.).

Po stronie rekordzistów w spadkach względnych znalazły się takie miasta jak Dąbrowa Tarnowska (-52,78 proc.), Pawłowice (-39,66 proc.), Głogów (-34,29 proc.) czy Nowa Sól (spadek miesięczny o 34,21 proc.).

Województwa: wszystkie na plusie

We wrześniu 2010 liczba ogłoszeń o postępowaniach o udzielenie ZP wzrosła we wszystkich szesnastu województwach.
Największy przyrost względny zanotowano w województwach świętokrzyskim (o 30,14 procent, do poziomu 639 ogłoszeń), opolskim (o 26,79 procent, do poziomu 478 ogłoszeń), warmińsko-mazurskim (+24,64 procent) oraz kujawsko-pomorskim (o 23,09 procent). Minimalnie „nad kreską” znalazło się woj. zachodniopomorskie, w którym we wrześniu było zaledwie o 0,98 procent więcej ogłoszeń o postępowaniach o ZP niż w sierpniu.

Idzie zima: opał i odśnieżanie

We wrześniu 2010 roku w Biuletynie Zamówień Publicznych nadal najczęściej pojawiały się zamówienia na roboty budowlane (1. 212 ogłoszeń; o  2,19 procent więcej niż w sierpniu). Częściej pojawiały się zamówienia na prace drogowe – na wykonanie robót drogowych we wrześniu pojawiło się 585 ogłoszeń, o 8,33 procent więcej niż w sierpniu, na roboty w zakresie nawierzchni dróg zaś pojawiło się w dziewiątym miesiącu 539 ogłoszeń, o 14,19 procent więcej niż w poprzednim miesiącu.

Nadal występowało zapotrzebowanie na roboty remontowe i renowacyjne (538 ogłoszeń; -6,76 procent), roboty instalacyjne elektryczne (534 ogłoszenia, +16 procent), roboty w zakresie budowy dróg (472 ogłoszenia , +30,4 proc.) .
We wrześniowym zestawieniu najpopularniejszych zamawianych towarów czy usług dało się już zauważyć wyraźny wpływ nadchodzącej zimy. W ogłoszeniach pojawiły się już bowiem usługi czy towary nierozerwalnie związane z najchłodniejszą porą roku. Największą dodatnią miesięczną dynamiką przyrostu charakteryzowały się więc ogłoszenia na realizację usług odśnieżania (miesięczny przyrost liczby ogłoszeń o 444 procent!) oraz usuwania oblodzeń (+426 procent) oraz dostaw opału: oleju opałowego (+177 proc.) i węgla (+168 proc.).